بررسی مشخصات و مقایسه ویژگی‌های پردازنده‌های سری ۱۲ هزار اینتل با نسل‌های قبل

اینتل سرانجام سری جدیدی پردازنده‌های Core را معرفی کرد. نسل جدید در حقیقت نسل ۱۲ پردازنده‌های Core اینتل محسوب می‌شود و طبق معمول با معرفی نسل جدید، تعداد هسته‌ها و سرعت کلاک هسته‌ها افزایش پیدا کرده و عملکرد کلی بهتر شده است. نام معماری نسل جدید، Alder Lake است و با لیتوگرافی ۱۰ نانومتری ساخته شده است.

اینتل در گام نخست، ۶ مدل پردازنده‌ی سری ۱۲ هزار را معرفی کرده و تدریجاً مدل‌های بیشتری برای کامپیوترهای دستاپی و لپ‌تاپ‌ها معرفی می‌شود. در ادامه به مشخصات ۶ پردازنده‌ی معرفی شده و ویژگی‌های مهم معماری Alder Lake می‌پردازیم.

هسته‌های متفاوت، ویژگی اصلی معماری Alder Lake

تفاوت اصلی معماری Alder Lake با معماری پردازنده‌های نسل‌های قبلی در این است که اینتل هسته‌های پردازنده را یکسان طراحی نکرده بلکه برخی از هسته‌ها که P-Cores گفته می‌شود، هسته‌هایی با عملکرد بالا است و برخی از هسته‌ها که عملکرد ضعیف‌تر و طبعاً مصرف انرژی پایین‌تری دارند، E-Cores گفته می‌شود. منظور از P و E به ترتیب Performance و Efficient است.

سرعت کلاک هسته‌های P و E یکسان نیست. در حالت پایه و در حالت توربو، سرعت هسته‌های عملکردی یا P از هسته‌های کم‌مصرف یا E بالاتر است. البته این نوع طراحی هسته‌ها پدیده‌ی جدیدی نیست. در چیپ‌ست گوشی‌ها و تبلت‌ها چند سالی است که از ترکیب هسته‌های پرمصرف و قوی با هسته‌های کم‌مصرف و ضعیف استفاده می‌شود تا عملکرد و مصرف باتری هر دو بهینه شود.

در تراشه‌ی M1 اپل و مدل‌های بعدی که اپل طراحی کرده نیز این موضوع مصداق دارد. بنابراین نوبت آن است که در پردازنده‌های مخصوص کامپیوتر و لپ‌تاپ نیز از هسته‌های متنوع استفاده شود. احتمالاً ای‌ام‌دی نیز به زودی در طراحی پردازنده‌ها، همین رویه را در پیش بگیرد.

در نسل‌های اخیر پردازنده‌های اینتل، مدل‌هایی که از هایپرتردینگ پشتیبانی می‌کردند، در کنار هر هسته‌ی واقعی، یک هسته‌ی مجازی داشتند و در واقع هر هسته، دو ترد پردازشی داشته است. اما در نسل ۱۲ اینگونه نیست. در این نسل هسته‌های نوع P قابلیت SMT دارند در حالی که هسته‌های ضعیف، این قابلیت را ندارند. در نتیجه تعداد تردهای پردازشی، ۲ برابر تعداد هسته‌ها نیست بلکه حاصل‌جمع ۲ برابر هسته‌های P و ۱ برابر هسته‌های E است.

بررسی مشخصات پردازنده‌های Core i9-12900K و Core i7-12700K و سایر مدل‌ها

Intel در مجموع ۶ مدل معرفی کرده که دو مدل Core i9-12900K و Core i7-12700K دارای پردازنده‌ی گرافیکی مجتمع است و ۴ مدل دیگر، مشابه این ۲ مدل است با این تفاوت که گرافیک مجتمع وجود ندارد. لذا در انتهای نام مدل‌های دیگر حرف F به معنی فاقد پردازنده‌ی گرافیکی دیده می‌شود.

معماری Alder Lake از رم‌های DDR5 پشتیبانی می‌کند. برای ارتباط با کارت گرافیک و وسایل ذخیره‌سازی سریع نظیر درایو‌های SSD از PCIe 5 پشتیبانی شده و همین‌طور قابلیت‌های جدیدی مربوط به اورکلاک اضافه شده است. اینتل نحوه‌ی بیان میزان توان الکتریکی موردنیاز که معمولاً به صورت توان طراحی حرارتی یا TDP بیان می‌شود را نیز کمی تغییر داده است و برای دو حالت پایه و توربو، دو عدد ذکر کرده است.

قیمت پردازنده‌های جدید در زمان عرضه از ۲۶۴ دلار شروع می‌شود و گران‌ترین مدل حدود ۵۹۰ دلار هزینه دارد. دقت کنید که  تمام مدل‌ها پسوند K دارند که به معنی قابلیت اورکلاک است. مشخصات را در جدول زیر بررسی بفرمایید و دقت کنید که همه‌ی سرعت‌ها بر حسب مگاهرتز است:

همان‌طور که در جدول فوق مشاهده می‌کنید، قوی‌ترین مدلی که معرفی شده دارای ۸ هسته‌ی P و ۸ هسته‌ی E است و مجموعاً از ۲۴ ترد پردازشی پشتیبانی می‌کند. سرعت هسته‌های E پایین‌تر از هسته‌های P است. هر دو نوع هسته به صورت خودکار تحت بار پردازشی سنگین، افزایش سرعت دارند و سرعت سریع‌ترین هسته حداکثر ۵.۲ گیگاهرتز است. البته اگر بار پردازشی روی یک هسته متمرکز نشده باشد، سرعت هسته‌های P حداکثر ۵.۱ گیگاهرتز خواهد بود.

توان طراحی حرارتی برای حالت معمولی ۱۲۵ وات است در حالی که در زمان پردازش سنگین، با افزایش سرعت کلاک هسته‌ها توان موردنیاز افزایش پیدا کرده و به ۲۴۱ وات می‌رسد. قیمت مدل برتر حدود ۵۹۰ دلار است.

ارزان‌ترین مدل که پردازنده‌ی گرافیکی مجتمع ندارد، ۶ هسته‌ی قوی و ۴ هسته‌ی ضعیف دارد و سرعت کلاک هسته‌های آن حداکثر ۴.۹ گیگاهرتز است. قیمت این مدل ۲۶۴ دلار عنوان شده است.

حافظه‌ی کش پردازنده‌های سری ۱۲ هزار اینتل نیز متناسب با تعداد هسته‌ها افزایش پیدا کرده است. در مدل برتر حافظه‌ی کش سطح سوم یا به عبارت دیگر کش L3، معادل ۳۰ مگابایت است. در مدل‌های i7 نیز مقدار کش ۲۵ مگابایت و در مدل‌های i5 مقدار کش ۲۰ مگابایت است. پردازنده‌ی گرافیکی مدل‌های معرفی شده، UHD 770 است، البته همان‌طور که ذکر شد، مدل‌های که در پسوندشان حرف F موجود باشد، دارای پردازنده‌ی گرافیکی نیستند.

مادربوردهای چیپ‌ست Z690

برای استفاده از پردازنده‌های جدید، می‌بایست مادربورد جدید خریداری کنید که سوکت پردازنده LGA1700 نام دارد. حرفه‌ای‌ترین چیپ‌ست برای نسل جدید پردازنده‌های اینتل، چیپ‌ست Z690 است. سازندگان مادربورد بیش از ۶۰ مدل مادربورد با چیپ‌ست Z690 طراحی کرده‌اند و در آینده نیز ممکن است مدل‌های جدیدی رونمایی شود.

چیپ‌ست Z690 از رم‌های DDR5 با سرعت حداکثر ۴۸۰۰ مگاهرتز پشتیبانی می‌کند و برای سرعت‌های بالاتر می‌توان از  پروفایل‌های XMP 3.0 استفاده کرد. البته پردازنده‌های جدید از رم‌های DDR4 نیز پشتیبانی می‌کنند اما به صورت هم‌زمان از هر دو نوع حافظه‌ی RAM پشتیبانی نمی‌شود. لذا مادربوردی که هر دو نوع رم را پشتیبانی کند، وجود ندارد و باید حین خرید مادربورد، در مورد نوع رم تصمیم‌گیری کرد.

تعداد مسیرهای پی‌سی‌آی‌اکسپرس نسل ۵ که در پردازنده‌های جدید اینتل پشتیبانی شده، ۱۶ عدد است. به علاوه از ۴ مسیر PCIe 4.0 نیز پشتیبانی می‌شود. با این تعداد بالا، مشکلی در نصب کردن کارت گرافیک‌های رده‌اول در کنار چند حافظه‌ی SSD بسیار سریع وجود ندارد.

مقایسه عملکرد پردازنده‌های سری ۱۲ هزار با نسل قبلی

اینتل در مقایسه‌ی عملکرد پردازنده‌های جدید با نسل ۱۱ و ۱۰، نمودار زیر را ارایه کرده است. همان‌طور که مشاهده می‌کنید، عملکرد تک‌تردی و در واقع یک هسته‌ای، به شرط یکسان بودن سرعت کلاک هسته‌ها با نسل‌های قبلی، افزایش قابل‌توجهی نشان می‌دهد. هسته‌های نوع P در مقایسه با هسته‌های پردازنده‌های سری ۱۰ هزار، ۲۸ درصد سریع‌تر عمل می‌کنند. در عین حال هسته‌های ضعیف‌تر یا نوع E نیز با سرعت کلاک برابر، ۱ درصد سریع‌تر و در واقع شبیه به هسته‌های سری ۱۰ هزار عمل می‌کنند.

با توجه به ارقام فوق، اینتل مدعی شده که نسل جدید پردازنده‌های Core برای نرم‌افزارهایی که از یک یا چند هسته استفاده می‌کنند و همین‌طور برای اجرای بازی‌ها، بهتر از محصولات ای‌ام‌دی هستند. در واقع اینتل عملکرد را با مدل قدرتمند Ryzen 5950X در ۳۱ بازی مختلف مقایسه کرده و به این نتیجه رسیده که معماری Alder Lake در حال حاضر بهترین گزینه برای اجرا کردن بازی‌های کامپیوتری است.

gsmarenaاینتوتک