این روزها تقریباً هر شخصی از اپلیکیشن‌های موبایل استفاده می‌کند. تنوع اپ‌ها بسیار زیاد است و کاربردهای مختلفی دارند، به همین جهت همه‌ی افراد، از کودکان گرفته تا افراد سالخورده، از اپهای اندروید و iOS استفاده می‌کنند. افراد علاقه‌مند به برنامه‌نویسی و همین‌طور کسانی که شغل و حرفه‌ی برنامه‌نویسی را دنبال می‌کنند، برای تهیه کردن اپلیکیشن می‌بایست با برخی زبان‌های برنامه‌نویسی و محیط‌های ساخت و توسعه‌ی اپلیکیشن آشنایی پیدا کنند. با توجه به پیچیدگی برنامه‌نویسی موبایل، بد نیست برای شروع کار از آموزش‌های ویدیویی سایت فرادرس استفاده کنید.
در ادامه‌ی مطلب به موضوع برنامه‌نویسی اپلیکیشن‌های موبایل می‌پردازیم و آنچه یک برنامه‌نویس برای شروع کار نیاز دارد را بررسی می‌کنیم.
تبدیل کردن ایده‌‌های خوب به اپلیکیشن، فرآیندی است که به دانش و تجربه نیاز دارد. در واقع در ساخت یک اپ یا بازی موفق، صرفاً داشتن ایده‌ی خوب مهم نیست بلکه پیاده‌سازی آن به شکل بهینه، موضوع بسیار مهمی است.
برای ساخت اپهای موبایل از کجا شروع کنیم؟
اگر از روی علاقه به فکر ساخت اپلیکیشن افتاده‌اید و تاکنون هیچ اطلاعاتی در زمینه‌ی برنامه‌نویسی ندارید، می‌توانید در مورد برنامه‌ی خاصی که قرار است تهیه کنید، جستجو کرده و آموزش‌های مرتبط را بررسی کنید. در واقع شاید نیازی به یادگیری مقدمات برنامه‌نویسی نباشد و آموزش‌های مفید و مختصری در مورد پروژه‌ی خاصی که مد نظر شماست، موجود باشد. به عنوان مثال با مراجعه به وب‌سایت آموزشی فرادرس و صفحه‌ی آموزش توسعه اپلیکیشن موبایل، نحوه‌ی ساخت برخی از اپهای خاص نظیر اپلیکیشن پرداخت قبض و اپلیکیشن چت و گفتگو آشنا می‌شوید. نکته‌ی جالب این است که برای پیشرفت سریع فرآیند ساخت اپ، نرم‌افزارهایی نظیر App Inventor طراحی شده که شما را از کدنویسی تا حد زیادی بی‌نیاز می‌کند.
اما اگر برنامه‌نویسی را به عنوان شغل آینده‌تان در نظر گرفته‌اید، می‌بایست مقدمات برنامه‌نویسی را بدانید. آشنایی با طراحی الگوریتم و فلوچارت برنامه و تعریف کردن انواع متغیر، کار با متغیرها و توابع و آرایه‌ها، حلقه‌ها، برنامه‌نویسی شیء‌گرا، ایجاد کلاس و مفاهیم ابتدایی پردازش ورودی‌های کاربر، از نیازهای اساسی برنامه‌نویس است. در ساخت اپلیکیشن‌هایی که به نوعی با سرور ارتباط برقرار می‌کنند و اطلاعاتی را از سرور دریافت کرده و به آن می‌فرستند، می‌بایست نحوه‌ی ارتباط اندروید با دیتابیس را نیز بدانید. اپلیکیشن‌هایی که به اینترنت نیاز دارند و بازی‌های آنلاین، نمونه‌ای از این نوع اپ‌ها محسوب می‌شوند.
پس از فراگیری مقدمات برنامه‌نویسی، نوبت به انتخاب پلتفرم می‌رسد. برای توسعه‌ی اپلیکیشن‌های اندروید و iOS، می‌بایست از نرم‌افزارهای متفاوتی استفاده کنید و روال تست و رفع مشکل و همین‌طور انتشار اپلیکیشن کم و بیش متفاوت است. در گذشته استفاده از زبان جاوا برای ساخت اپهای موبایل متداول بوده و هنوز هم برنامه‌نویسان از جاوا استفاده می‌کنند.
آشنایی با APIها، راهی برای نتیجه‌گیری سریع‌تر
در ساخت اپهای موبایل و همین‌طور نرم‌افزارهای مخصوص کامپیوتر، همواره استفاده از ابزارهای آماده، کار را ساده‌تر و سریع‌تر می‌کند. ممکن است گروهی از توسعه‌دهندگان اپلیکیشن، برای کار خاصی، ابزاری ساخته باشند و تدریجاً ابزار پیشرفته‌تر و کامل‌تر شده باشد و در نهایت به عنوان یک API منتشر شود. برخی از APIها پولی است و برخی رایگان. بهتر است با توجه به موضوع پروژه‌ی برنامه‌نویسی، جستجو کنید و APIهایی که برای آن موضوع مناسب و مفید است را پیدا کنید. توجه داشته باشید که یادگیری کار با APIها معمولاً زمان نسبتاً کمی نیاز دارد و یکی از مهارت‌های برنامه‌نویس حرفه‌ای اندروید یا iOS، آشنایی با APIها است.
برنامه‌نویسی اپهای اندروید
برای ساخت اپلیکیشن مخصوص اندروید، معمولاً از اندروید استودیو استفاده می‌شود ولیکن می‌توانید از نرم‌افزارهای خاصی که برای ساخت سریع اپلیکیشن طراحی شده هم استفاده کنید و حتی اگر با زبان‌های متفاوت نظیر PHP و MySQL یا جاواسکریپت آشنایی داشته باشید، می‌توانید مسیر توسعه‌ی اپ را به شکل متفاوتی طی کنید. در توسعه‌ی بازی‌های موبایل، به جای اینکه از اندروید استودیو به عنوان نرم‌افزار اصلی استفاده شود، از موتورهای گرافیکی معروف نظیر Unity و Unreal Engine استفاده می‌شود. موتور گرافیکی فرآیند ساخت بازی، کار با مدل‌های سه‌بعدی و گرافیک دو بعدی، کدنویسی و طراحی هوش مصنوعی بازی را ساده می‌کند و عملاً قدرتمندتر از اندروید استودیو است.
کار با Android Studio برای افراد مبتدی ساده نیست و بهتر است دوره‌های آموزش برنامه‌نویسی اندروید را طی کنید و سپس روند ساخت چند برنامه‌ی ساده را مرور کنید. فرادرس دوره‌ی آموزش برنامه‌نویسی اندروید را در دو سطح مقدماتی و تکمیلی منتشر کرده که منبع خوبی برای یادگیری سریع محسوب می‌شود. در کنار دوره‌ی آموزشی مقدماتی برنامه‌نویسی اندروید، می‌توانید دوره‌ی پیشرفته‌ی آموزش برنامه‌نویسی اندروید را تهیه کنید تا اطلاعات کامل‌تری کسب کنید.
برخی از برنامه‌نویسان در کنار استفاده از اندروید استودیو برای پروژه‌های بزرگ و مهم، از زبان‌ها و محیط‌های دیگر استفاده می‌کنند که ساده‌تر است. به عنوان مثال می‌توانید از نرم‌افزار Basic4android استفاده کنید. خوشبختانه فرادرس دوره‌ی آموزش ویدیویی بیسیک فور اندروید را منتشر کرده است و حتی آموزش یک پروژه‌ی ساده که ساخت اپلیکیشن هواشناسی آنلاین است را نیز ارایه کرده است.
اگر با جاوااسکریپت در طراحی وب‌سایت و اپلیکیشن‌های تحت وب کار کرده‌اید و تجربه‌ی زیادی دارید، شاید نیازی به کار با اندروید استودیو نباشد! می‌توانید اپهای اندروید و iOS را به کمک فریم‌ورک‌های جالب نظیر React Native پیگیری کنید. فرادرس آموزش ویدیویی خوبی در این زمینه منتشر کرده است. به همین ترتیب می‌توانید کدنویسی را با استفاده از PHP انجام بدهید و برای ارتباط اپلیکیشن با بانک داده، از MySQL استفاده کنید. بهتر است به آموزش ساخت اپلیکیشن وب اندروید (Android) با PHP و MySQL نگاهی بیاندازید.
برنامه‌نویسی اپهای آیفون و آیپد
در ساخت اپلیکیشن برای سیستم عامل iOS و iPadOS و در حقیقت طراحی اپ برای آیفون و آیپد، معمولاً از سوئیفت استفاده می‌شود. اصول کار مشابه ساخت اپهای اندروید و ویندوز است و می‌بایست با مسائل مقدماتی نظیر طراحی الگوریتم و پردازش داده و انواع متغیر آشنایی داشته باشید. خوشبختانه فرادرس دوره‌های آموزشی مرتبط با برنامه‌نویسی اپهای آیفون و آیپد را نیز منتشر کرده است.
برای ساخت بازی موبایل از چه نرم‌افزارهایی استفاده کنیم؟
همان‌طور که اشاره شد، ساخت بازی نیاز به نرم‌افزارهای خاصی تحت عنوان موتور گرافیکی دارد. البته می‌توانید بدون موتور گرافیکی هم بازی‌های سبک و ساده بسازید اما برای بازی‌های پیچیده‌تر، به موتور گرافیکی نیاز پیدا می‌کنید چرا که فرآیند توسعه‌ی بازی را بسیار ساده‌تر می‌کنند.
توجه کنید که کدنویسی در محیط موتور گرافیکی انجام می‌شود اما مدل‌های سه‌بعدی یا دوبعدی موردنیاز با نرم‌افزارهای دیگری طراحی می‌شود. البته اگر مدل‌های آماده، پاسخ‌گوی نیاز شما باشد، نیازی به نرم‌افزار دیگری نیست ولیکن در تیم‌های برنامه‌نویسی بازی‌های موبایل معمولاً یک یا چند نفر با نرم‌افزارهایی نظیر 3ds Max و Maya کار می‌کنند تا مدل‌ها را طراحی کنند. به همین ترتیب برای طراحی مدل‌های دوبعدی از Adobe illustrator و همین‌طور فتوشاپ استفاده می‌شود. انتخاب‌های دیگری هم وجود دارد، به عنوان مثال Vue و Blender و غیره که مزایای خاص خود را دارند. می‌توانید آموزش‌های ویدیویی فرادرس در مورد مدل‌سازی با تری دی مکس و طراحی محیط بازی‌های دوبعدی به کمک ایلوستریتور و فتوشاپ را تماشا کنید.
موتورهای گرافیکی محبوب در میان برنامه‌نویسان اندروید، بعضاً کاربرد چندپلتفرمی دارند. به عنوان مثال موتور گرافیکی Unity و Unreal Engine هم در توسعه‌ی بازی برای گوشی و تبلت به کار می‌رود و هم برای طراحی بازی‌های مخصوص ویندوز استفاده می‌شود. به علاوه زمانی که پروژه‌ی ساخت بازی را در یونیتی به پایان می‌رسانید، می‌توانید نسخه‌ی مخصوص اندروید و iOS و iPadOS بازی را سریعاً منتشر کنید چرا که یونیتی از هر سه پلتفرم پشتیبانی می‌کند.
برای آموزش کار با موتور گرافیکی یونیتی و تماشای ویدیوی آموزشی ساخت چند نمونه بازی خاص به فرادرس مراجعه فرمایید.
در پایان یادآوری می‌کنیم که برای ساخت برنامه‌های خاص، نیازی به یادگیری مفاهیم پایه نیست و می‌توانید در مورد ساخت اپ با موضوعی خاص جستجو کنید، ممکن است فرادرس پیشنهاد جالبی برایتان داشته باشد. اما اگر مقصود شما برنامه‌نویسی حرفه‌ای است، به ناچار می‌بایست با اندروید استودیو و سوئیفت آشنایی پیدا کنید.
اینتوتک