اگر به یک کارت گرافیک برای بازی‌های سنگین و گرافیکی امروزی نیاز دارید، لازم است که لااقل کارت گرافیکی در حد RTX 3060 انویدیا یا RX 6600XT ای‌ام‌دی خریداری کنید. البته نسل جدید کارت گرافیک‌های انویدیا و ای‌ام‌دی نیز در بازار موجود است. یکی از مقایسه‌های جالب، مقایسه کارت گرافیک 4060 با 3060 است. کارت گرافیک RTX 4060 از ۸ گیگابایت رم ویدیویی بهره می‌برد در حالی که RTX 3060 به ۱۲ گیگابایت رم تجهیز شده است. البته مدل 16 گیگابایتی RTX 4060 نیز معرفی شده است. سوال بسیاری از گیمرها این است که آیا کارت گرافیک RTX 3060 با ۴ گیگابایت رم بیشتر، عملکرد بهتری دارد یا قدرت پردازشی RTX 4060 موجب برتری این مدل می‌شود؟
در این مقاله به مقایسه کارت گرافیک 4060 با 3060 در بازی‌ها و برنامه‌های رندرینگ می‌پردازیم و به پاسخ این سوال مهم می‌رسیم. با اینتوتک همراه باشید تا خرید آگاهانه‌تری انجام دهید.
مقایسه مشخصات RTX 4060 با RTX 3060
خلاصه بگوییم: RTX 4060 با لیتوگرافی پیشرفته‌تری تولید شده و با وجود اینکه رم آن کمتر است و تعداد هسته‌های شیدر و تنسور و Ray Tracing آن نیز کمتر است، به لحاظ تئوری قدرت پردازشی خام آن بالاتر است. به علاوه توان مصرفی کمتری دارد.
توجه داشته باشید که مقایسه دو کارت گرافیک در صورتی که معماری هسته متفاوت باشد، صرفاً به عنوان یک تخمین با خطای نسبتاً زیاد، قابل قبول است. برای مقایسه کردن دقیق، باید بازدهی هر نوع معماری هسته کارت گرافیک را بدانیم و ارقام را با در نظر گرفتن بازدهی مقایسه کنیم.
خوشبختانه معماری ۲ نسل اخیر کارت گرافیک‌های انویدیا نسبتاً مشابه هست. در نتیجه می‌توان برای مقایسه 4060 و 3060 یا مقایسه دیگر کارت گرافیک‌های میان‌رده نظیر مقایسه rtx 4060 با rtx 3070 یا مقایسه 3060 با 4050 به قدرت خام پردازشی که بر حسب تعداد محاسبات اعشاری ۳۲ بیتی در ثانیه و به اختصار ترافلاپس بیان می‌شود، اکتفا کرد.
همان‌طور که در جدول زیر مشاهده میکنید، تراشه‌ی مرکزی به کار رفته در RTX 4060 با لیتوگرافی بهینه‌تری تولید شده و لذا با وجود اینکه مساحت تراشه کوچک‌تر است، تعداد ترانزیستورهای آن بیش از ۱.۵ برابر است. نکته‌ی دیگر این است که تعداد شیدرهای RTX 4060 که ۳۰۷۲ عدد است، کمتر از ۳۵۸۴ شیدر RTX 3060 است ولیکن در مقابل سرعت بوست این کارت گرافیک ۲۴۶۰ مگاهرتز است که تفاوت قابل توجهی با سرعت بوست ۱۷۷۷ مگاهرتزی RTX 3060 دارد. به همین ترتیب تعداد واحدهای پردازشی مربوط به رهگیری پرتو یا Ray Tracing و محاسبات هوش مصنوعی و تنسور در RTX 3060 بیشتر است.
| کارت گرافیک | RTX 4060 | RTX 3060 |
|---|---|---|
| معماری | AD107 | GA106 |
| لیتوگرافی | TSMC 4N | Samsung 8N |
| تعداد ترانزیستور (میلیارد) | 18.9 | 12 |
| مساحت تراشه (میلی‌متر مربع) | 158.7 | 276 |
| SMs / CUs / Xe-Cores | 24 | 28 |
| هسته شیدر | 3072 | 3584 |
| هسته تنسور و هوش مصنوعی | 96 | 112 |
| هسته Ray Tracing | 24 | 28 |
| سرعت بوست (مگاهرتز) | 2460 | 1777 |
| سرعت رم | 17 | 15 |
| مقدار رم (گیگابایت) | 8 | 12 |
| پهنای باس حافظه (بیت) | 128 | 192 |
| کش سطح ۲ به بالا (مگابایت) | 24 | 3 |
| واحد خروجی رندر | 48 | 48 |
| واحد نگاشت بافت | 96 | 112 |
| قدرت خام (ترافلاپس) | 15.1 | 12.7 |
| قدرت خام (۱۶ بیتی و ۸ بیتی) | 121 (242) | 51 (102) |
| پهنای باند رم (گیگابایت بر ثانیه) | 272 | 360 |
| توان طراحی حرارتی (وات) | 115 | 170 |
موضوع اصلی این مقاله، بررسی اثر مقدار رم و پهنای باند حافظه رم است، همان‌طور که در جدول فوق مشاهده میکنید، RTX 3060 از ۱۲ گیگابایت رم بهره می‌برد که ۱.۵ برابر بیشتر است، پهنای باس رم نیز ۱۹۲ بیتی است که ۱.۵ برابر پهنای رم ۱۲۸ بیتی در RTX 4060 است و با در نظر گرفتن سرعت باس، پهنای باند حافظه ویدیویی در کارت گرافیک RTX 3060 معادل ۳۶۰ گیگابایت بر ثانیه است در حالی که RTX 4060 با رم کمتر، از پهنای باند ۲۷۲ گیگابایتی بهره می‌برد. اما نتیجه در دنیای واقعی و در تست و بنچ‌مارک‌های مختلف چیست؟ آیا RTX 3060 با مقدار و پهنای باند بیشتری که رم آن دارد، بازی‌ها را سریع‌تر اجرا می‌کند یا RTX 4060 با قدرت پردازشی بالاتر؟
مقایسه عملکرد 4060 با 3060 در بازی‌ها
خلاصه بگوییم: در بازی‌های جدید و گرافیکی اگر رزولوشن تصویر 1080p الی 1440p انتخاب شود، RTX 4060 حدود ۲۰ درصد بهتر است و اگر رزولوشن به 4K افزایش پیدا کند، رم ۱۲ گیگابایتی RTX 3060 موثر واقع می‌شود اما باز هم RTX 4060 حدود ۱۰ درصد سریع‌تر است.
در نمودار زیر سرعت اجرای تعدادی از بازی‌های جدید که بعضاً گرافیک سنگین و پیچیده‌ای دارند، با تنظیمات گرافیکی حداکثری و رزولوشن 1080p ارایه شده است. منظور از 19 Game Geomean میانگین هندسی سرعت اجرای ۱۹ بازی مختلف است. RTX 4060 با سرعت متوسط ۷۰.۵ فریم بر ثانیه از RTX 3060 که سرعت متوسط آن 57.4 فریم بر ثانیه بوده، پیشی گرفته است.
اگر به فعال کردن Ray Tracing یا رهگیری پرتو علاقه‌مند باشید، باید دو عدد 55.6 و 44.9 فریم بر ثانیه را مقایسه کنید.
نمودار بعدی به رزولوشن 1440p مربوط می‌شود که شاید بیشتر مورداستفاده گیمرها باشد، به خصوص افرادی که تلویزیون یا مانیتور رزولوشن بالا دارند. در این حالت هم RTX 4060 با سرعت متوسط 47.9 فریم بر ثانیه، سریع‌تر از RTX 3060 با سرعت 40.3 فریم بر ثانیه ظاهر می‌شود. در حالتی که Ray Tracing در بازی‌هایی که از این ویژگی گرافیکی بهره می‌برند فعال باشد، سرعت کمتر می‌شود و باز هم RTX 4060 با سرعت 35.7 فریم بر ثانیه، سریع‌تر است.
در نهایت فرض کنید که تلویزیون 4K دارید و می‌خواهید بدون فعال کردن DLSS انویدیا که تصویر را به کمک هوش مصنوعی بزرگ می‌کند، بازی را اجرا کنید. به عبارت دیگر رزولوشن تصویر را در تنظیمات گرافیکی بازی روی حالت 4K یا اولترا اچ‌دی قرار می‌دهید. در این صورت شاید رم بیشتر در کارت گرافیک RTX 3060 اثر خود را بهتر نشان بدهد و در تست‌ها نیز همین مسأله اثبات می‌شود. این بار هم RTX 4060 سریع‌تر است اما اختلاف سرعت دو کارت گرافیک کمتر شده و به حدود ۱۰ درصد رسیده است. به عبارت دیگر سرعت متوسط ۲۴ فریم بر ثانیه در برابر ۲۱.۷ فریم بر ثانیه است. در صورت فعال کردن Ray Tracing نیز سرعت ۱۷.۱ فریم بر ثانیه در برابر ۱۵.۱ فریم بر ثانیه است.
نتیجه‌ی نهایی مقایسه کارت گرافیک RTX 4060 با RTX 3060 این است که کارت گرافیک نسل جدید از نظر سرعت اجرای بازی‌ها برتری ۱۰ تا ۲۰ درصدی دارد. اما در بنچ‌مارک‌های رندرینگ وضعیت چطور است؟
مقایسه کارت گرافیک RTX 4060 با RTX 3060 در رندرینگ و برنامه‌های طراحی و مهندسی
خلاصه بگوییم: RTX 4060 با وجود آنکه رم کمتری دارد، برای سیستم رندرینگ و طراحی و مهندسی گزینه بهتری است و عملکرد سریع‌تری دارد.
در نمودار زیر سرعت رندرینگ در برنامه Blender به کمک دو کارت گرافیک RTX 4060 و RTX 3060 نمایش داده شده و روشن است که کارت گرافیک نسل جدید، سریع‌تر از RTX 3060 است. ۴ گیگابایت رم بیشتر و پهنای باند بالاتر حافظه کمکی نکرده است.
اگر هدف شما از مقایسه کارت گرافیک نسل جدید انویدیا با سری RTX 30 و به عنوان مثال مقایسه 4060 ti با 3070 برای سیستم مخصوص طراحی و کار مهندسی است، به تصویر زیر توجه کنید. RTX 4060 با رم کمتر، سریع‌تر از RTX 3060 عمل می‌کند.
در پایان یادآوری می‌کنیم که RTX 4060 توان مصرفی پایین‌تری دارد و در نتیجه کولینگ کارت گرافیک ساده‌تر و ارزان‌تر است و به علاوه حین کار سنگین و طولانی، احتمالاً دمای هسته کارت گرافیک و قطعات حساس و مهم نظیر حافظه، کم و بیش پایین‌تر است. البته برای سیستم رندرینگ یا سیستم گیمینگ، کارت گرافیکی بخرید که قطعات روی بورد مدار چاپی و همین‌طور کولینگ آن مطلوب و بهینه باشد.
اینتوتک