کوآلکام که یکی از طراحان اصلی پردازنده برای گوشی‌ها و تبلت‌های اندروید است، از مدت‌ها پیش با مایکروسافت همکاری کرده تا امکان اجرا کردن ویندوز روی پردازنده‌هایی با معماری ARM را فراهم کند. این نوع پردازنده‌ها نسبت به پردازنده‌های معمولی که اینتل و ای‌ام‌دی تولید می‌کنند، کم‌مصرف‌تر است و تاکنون قدرت پردازشی کم و بیش پایین‌تر بوده ولیکن مشخصات Snapdragon X Elite و قدرت پردازشی آن در بنچ‌مارک‌ها نشان می‌دهد که از این پس شاید خرید لپ‌تاپ با پردازنده کوآلکام تصمیم بهتری باشد.
در ادامه به مشخصات اسنپدراگون ایکس الیت و مزایای آن نسبت به پردازنده‌های اینتل و ای‌ام‌دی می‌پردازیم. با ما باشید.
مهاجرت ویندوز و مک‌او‌اس به سمت استفاده از پردازنده‌های ARM
خلاصه بگوییم: پردازنده اسنپدراگون و Apple M مبتنی بر معماری ARM است که با معماری x86 در پردازنده اینتل و ای‌ام‌دی متفاوت است و در نتیجه برنامه و بازی ویندوز روی اندروید اجرا نمی‌شود و بالعکس. لازم است که برنامه‌ها و سیستم عامل سازگار شده و از نو کامپایل شود یا با استفاده از امولاتور یا شبیه‌ساز، برنامه و بازی ناسازگار اجرا شود.
اگر اخبار سخت‌افزار و به خصوص پردازنده‌ها را دنبال کرده باشید، می‌دانید که اپل چند سالی است که به جای استفاده از پردازنده‌ی اینتل، پردازنده‌هایی با نام Apple M1 و Apple M2 و نسل‌های بعدی را در مک‌بوک‌ها به کار می‌برد. این پردازنده‌ها از هسته‌هایی با معماری ARM بهره می‌برند که به کلی با پردازنده‌های x86 اینتل و ای‌ام‌دی متفاوت است و در واقع لازم است که سیستم عامل مک‌او‌اس و اپلیکیشن‌ها سازگار شده و از نو کامپایل شوند. البته اجرا کردن برنامه‌های سازگار نشده به صورت شبیه‌سازی شده نیز یک گزینه برای مواقع ضرورت و ناچاری است چرا که اجرای شبیه‌سازی شده به لحاظ عملکرد و مصرف انرژی معمولاً بهینه نیست.
مایکروسافت هم از مدت‌ها پیش با کوآلکام همکاری کرده و پروژه‌ای با عنوان Windows on ARM در دستور کار بوده تا در نهایت ویندوز برای اجرا شدن روی پردازنده‌های ARM آماده شود. امسال بالاخره اولین لپ‌تاپ‌هایی که پردازنده‌ی غیرمعمولی با معماری ARM دارند، رونمایی شده است. ایسوس و دل و لنوو و اچ‌پی و شیائومی و سامسونگ و ایسر همگی محصولاتی با پردازنده‌ی جدید کوآلکام طراحی کرده‌اند. عمر باتری این مدل‌ها نسبت به لپ‌تاپ‌های معمولی بیشتر است چرا که در این محصولات از تراشه‌ای به نام Snapdragon X Elite استفاده شده است.
با این توضیح کلی، در ادامه به مزایای خرید لپ تاپ با پردازنده اسنپدراگون X Elite می‌پردازیم و البته اشکالات را شرح می‌دهیم.
مشخصات Snapdragon X Elite
خلاصه بگوییم: اسنپدراگون ایکس الیت ۸ هسته سریع و ۴ هسته کم‌مصرف دارد و قدرت پردازنده گرافیکی مجتمع آن حدود ۴.۶ ترافلاپس است. واحد محاسبات هوش مصنوعی قوی و اتصال سه مانیتور 4K با ریفرش‌ریت ۱۲۰ هرتز از دیگر ویژگی‌های این تراشه است.
کوآلکام در طراحی اسنپدراگون ایکس الیت از ۱۲ هسته در بخش پردازنده اصلی یا CPU استفاده کرده که ۸ هسته از نوع P یا پرمصرف و سریع است و ۴ هسته‌ی دیگر از نوع E یا کم‌مصرف و بهینه است. سرعت هسته‌های P حداکثر ۴.۲ گیگاهرتز است، البته اگر همه‌ی هسته‌ها در حال پردازش سنگین باشند، سرعت حداکثر ۳.۸ گیگاهرتز خواهد بود. اسنپدراگون ایکس الیت از کنترلر رم LPDDR5x-8448 بهره می‌برد.
در این تراشه از واحد محاسبات شبکه عصبی یا NPU با قدرت 45 بیلیون محاسبه در ثانیه (به اختصار TOPS) نیز استفاده شده است و در نتیجه NPU به کار رفته در اسنپدراگون ایکس الیت قوی‌ترین NPU در پردازنده‌های معرفی شده تا اواسط ۲۰۲۴ است.
نرم افزار سازگار با پردازنده اسنپدراگون ایکس الیت
خلاصه بگوییم: لازم است که سازنده نرم افزار برای سازگار کردن آن با ویندوزی که روی پردازنده ARM نصب شده اقدام کند و این یعنی در اولین سال‌های معرفی لپ تاپ با پردازنده اسنپدراگون، مشکلاتی در نصب یا اجرای برنامه‌ها وجود دارد.
خبر خوش در خصوص معرفی لپ تاپ با پردازنده اسنپدراگون این است که برخی از توسعه‌دهندگان بزرگ برنامه برای ویندوز و سایر سیستم عامل‌ها نظیر کمپانی ادوبی اعلام کرده‌اند که به زودی برنامه‌های سازگار با پردازنده ARM منتشر می‌کنند. گوگل و اسپاتیفای و برخی شرکت‌های کوچک و معروف نیز آماده پشتیبانی از پلتفرم Windows on ARM هستند. اما خبر بد این است که شاید توسعه‌دهندگان کوچک نرم‌افزار و بازی برای ویندوز، تا مدت‌ها از سازگار کردن برنامه‌های ویندوزی با پردازنده‌های جدید خودداری کنند. چه باید کرد؟
خوشبختانه امکان استفاده از شبیه‌سازی یا Emulation برای اجرا کردن برنامه‌های معمولی روی پردازنده ARM وجود دارد و تا زمان سازگار شدن کامل و فراگیر همه‌ی برنامه‌ها، می‌توان از این روش استفاده کرد.
لپ تاپ با پردازنده ARM عمر باتری بیشتری دارد
خلاصه بگوییم: معماری ARM در پردازنده‌های ویژه سرور و گوشی و تبلت به کار رفته چرا که توان مصرفی آن کمتر و بازدهی آن بالاتر است. لذا لپ تاپ با پردازنده اسنپدراگون ایکس الیت عمر باتری بالاتری دارد.
در میان محصولات جدیدی که ایسوس و لنوو و غیره رونمایی کرده‌اند، برخی از مدل‌ها عمر باتری بیش از ۱۵ ساعت دارد که در مقایسه با لپ‌تاپ‌های مجهز به پردازنده ای‌ام‌دی یا اینتل، بیشتر است. حتی از عمر باتری ۲۲ ساعتی صحبت شده که به این معنی است که لپ‌تاپ با یک بار شارژ کردن، برای ۲ یا حتی ۳ روز کار معمولی شارژ نگه می‌دارد.
اما آیا بررسی مشخصات Snapdragon X Elite از سرعت و قدرت پردازشی بالا خبر می‌دهد یا صرفاً کم‌مصرف و در عین حال ضعیف است؟
اسنپدراگون ایکس الیت، پردازنده‌ای قوی
خلاصه بگوییم: امتیازی که حاصل تست و بنچ‌مارک است، نشان می‌دهد که اسنپدراگون ایکس الیت در حالت کم‌مصرف قدرت پردازشی در حد پردازنده‌های رده اول و پرمصرف اینتل نظیر Intel Core i9-13980HX و همین‌طور تراشه Apple M2 Max و Apple M3 دارد.
با توجه به اینکه مصرف انرژی Snapdragon X Elite بسیار پایین‌تر از پردازنده‌های اینتل و ای‌ام‌دی است، این تصور پیش می‌آید که شاید قدرت پردازشی آن بسیار کمتر و در حد پردازنده‌های رده پایین اینتل یعنی پنتیوم یا Core i3 باشد یا فرضاً با Ryzen 3 ای‌ام‌دی برابری کند اما لااقل در برخی از بررسی‌های انجام شده، نتایج بنچ‌مارک‌ها نشان می‌دهد که اسنپدراگون ایکس الیت قدرتی در حد Core i7 یا Core i9 نسل ۱۳ به بعد دارد! به عنوان مثال همان‌طور که در جدول زیر مشاهده می‌کنید، پردازنده‌ی Intel Core i9-13980HX که توان طراحی حرارتی یا به اختصار TDP آن معادل ۵۵ وات است و ۸ هسته سریع و پرمصرف در کنار ۱۶ هسته کم‌مصرف دارد، در بنچ‌مارک گیک‌بنچ در حالت تک تردی و مالتی ترد، امتیازی در حدود ۲۹۰۰ و ۱۷۶۰۰ کسب می‌کند. این در حالی است که اسنپدراگون ایکس الیت در حالت ۲۳ واتی، امتیازی در حد ۲۸۰۰ و ۱۴۰۰۰ به دست آورده است. ارقامی نزدیک به تراشه‌ی Apple M2 که بسیار عالی است.
بنچ‌مارک دیگری که شاید واقعی‌تر باشد، بنچ‌مارک رندرینگ Cinebench است. در سین‌بنچ سال ۲۰۲۴ و در حالتی که همه‌ی هسته‌ها مورداستفاده قرار می‌گیرد، امتیاز اسنپدراگون ایکس الیت ۱۰۸۵ است در حالی که Apple M3 Pro امتیاز ۱۰۵۹ واحد و Apple M3 Max با ۱۶ هسته، امتیاز ۱۵۷۲ کسب می‌کند.
در مقایسه با پردازنده‌های اینتل و ای‌ام‌دی که توان مصرفی چند برابر است، ارقام خوبی است. به عنوان مثال پردازنده‌های قوی اینتل نظیر Core i7-14700HX با توان طراحی حرارتی ۵۵ وات و Core Ultra 9 185H که در حالت پایه و بوست توان مصرفی آن ۴۵ و ۱۱۵ وات است، امتیاز ۱۱۸۱ و ۱۰۶۷ به دست می‌آورند و پردازنده‌ی Ryzen 9 7945HX3D ای‌ام‌دی که توان طراحی حرارتی آن ۵۵ وات است، امتیاز ۱۷۷۲ به دست می‌آورد.
اسنپدراگون ایکس الیت برای بازی ها
خلاصه بگوییم: پردازنده گرافیکی مجتمع در Snapdragon X Elite در حد لپ‌تاپ گیمینگ نیست اما از لپ تاپ معمولی قوی‌تر است و در واقع در حد یک سوم کارت گرافیک RTX 4050 نسخه لپ‌تاپی که ۶۰ واتی است، قدرت دارد.
تراشه‌ی اسنپدراگون X Elite دارای پردازنده گرافیکی مجتمعی است که قدرت پردازشی آن در حالت خام حدود ۴.۶ ترافلاپس است که به دلیل تفاوت معماری به صورت مستقیم با کارت گرافیک‌های انویدیا یا ای‌ام‌دی قابل قیاس نیست. اسنپدراگون ایکس الیت در بنچ‌مارک 3DMark Wildlife Extreme و Aztec Ruins و همین‌طور در بعضی از بازی‌های جدید نظیر بازی Control، تقریباً در حد نصف کارت گرافیک لپ‌تاپی RTX 3050 انویدیا قدرت دارد. نکته‌ی جالب این است که تراشه‌ی Apple M2 Max در این بازی تقریباً ۲ برابر اسنپدراگون ایکس الیت قدرتمند است و شبیه به RTX 3050 4G عمل می‌کند. البته اگر هدف خرید لپ‌تاپ گیمینگ باشد، باید سراغ کارت گرافیک‌های نسل جدید انویدیا نظیر RTX 4050 رفت که با مصرف ۶۰ وات انرژی، ۳ برابر سریع‌تر از اسنپدراگون ایکس الیت یا Apple M2 عمل می‌کند.
در نهایت اینکه اسنپدراگون ایکس الیت از اتصال هم‌زمان سه مانیتور با رزولوشن 4K یا 2160p و نرخ نوسازی ۱۲۰ هرتز پشتیبانی می‌کند.
اسنپدراگون ایکس الیت و هوش مصنوعی
همان‌طور که اشاره کردیم واحد محاسبات شبکه عصبی با قدرت محاسباتی ۴۵ بیلیون محاسبه در ثانیه در اسنپدراگون ایکس الیت به کار رفته که برای لپ‌تاپی با قابلیت‌های هوش مصنوعی عالی است. با توجه به اینکه استفاده از هوش مصنوعی در برنامه‌ها و سیستم عامل‌ها رو به رشد است، برخورداری از NPU با قدرت پردازشی بالا یک ضرورت است.
لپ تاپ با پردازنده اسنپدراگون بخریم یا نه؟!
زمانی که اپل اولین مک‌هایی که پردازنده‌ی متداول اینتلی نداشتند را معرفی کرد، خیلی‌ها باور نمی‌کردند که به سرعت برنامه‌های مهم و کاربردی برای پردازنده‌ی ARM منتشر شود ولیکن کمپانی‌های بزرگ نظیر Adobe به سرعت این کار را انجام دادند و در نتیجه مک‌هایی با تراشه‌ی Apple M1 مورداستقبال قرار گرفت. اکنون مک‌های جدید سال ۲۰۲۴ از Apple M4 بهره می‌برند و بسیاری از برنامه‌ها برای پردازنده‌ی ARM آماده و کامپایل شده است.
ویندوز پلتفرم بسیار گسترده‌تری است و تعداد توسعه‌دهندگان برنامه‌های ویندوزی به مراتب بیشتر است و در نتیجه زمان بیشتری لازم است که همه‌ی برنامه‌هایی که همواره روی ویندوز نصب می‌کنید با پردازنده‌های ARM سازگار شود. اما این کار محال نیست! احتمالاً نسخه‌ی ویژه اسنپدراگون نرم‌افزارهای مهمی که مشاغل استفاده می‌کنند، به سرعت منتشر می‌شود اما شاید بازی‌ها و برنامه‌های کوچک و کمتر ضروری، مشکل‌ساز شوند و نسخه سازگار با پردازنده اسنپدراگون تا مدت‌ها منتشر نشود.
بنابراین در پاسخ به این سوال که لپ تاپ با پردازنده اسنپدراگون ایکس الیت بخریم یا خیر، می‌توان گفت که اگر بازی و برنامه‌های متعددی استفاده می‌کنید، دست نگه دارید و اگر از برنامه‌های شغلی نظیر مجموعه آفیس مایکروسافت و ادوبی فتوشاپ و گوگل کروم و مانند آن استفاده می‌کنید، خرید لپ‌تاپ با پردازنده اسنپدراگون ایده‌ی خوبی است چرا که مصرف انرژی کمتر و در نتیجه وزن کمتر و عمر باتری بیشتری دارد.
اینتوتک