در این مقاله می‌خواهیم انواع RIAD را بررسی کنیم اما قبل از این کار، به پاسخ سوال RAID چیست می‌پردازیم. منظور از تکنولوژی RAID که بیشتر در سرورها کاربرد دارد، استفاده‌ی موازی از چندین هارددیسک یا SSD است. استفاده‌ی موازی از چند هارددیسک، ممکن است با هدف افزایش امنیت فایل‌ها یا افزایش سرعت و یا هر دو هدف صورت گیرد و این چیزی است که بسته به پیکربندی RAID و تنظیمات، مشخص می‌شود.

در ادامه مطلب به معرفی انواع آن می‌پردازیم و به سوالاتی نظیر اینکه RAID 0 چیست یا RAID 1 چیست و چه کاربردی دارد پاسخ می‌دهیم و انواع RAID در سرور و کامپیوتر را بررسی می‌کنیم.

تکنولوژی RAID چیست؟

عبارت RAID یک واژه‌ی اختصاری است و به معنی هجوم نیست بلکه مخفف Redundant Array of Inexpensive Disks است. معنی RAID دسترسی موازی به آرایه‌ای از دیسک‌های ارزان است. البته ارزان بودن یک واژه‌ی نسبی است، به عنوان مثال در بررسی و تشخیص raid سرور ممکن است متوجه شوید که از چند درایو SSD بسیار سریع و گران به صورت موازی استفاده شده تا سرعت سرور یا امنیت اطلاعات بیشتر شود. لذا کاربری RAID صرفاً با مقصود ارزان‌تر شدن بخش ذخیره‌سازی فایل در یک کامپیوتر یا سرور، انجام نمی‌شود.

تعداد هارد برای raid 5 یا RAID 10 یا سایر پیکربندی‌های RAID و شیوه‌ی اتصال درایوهای هارددیسک یا SSD، به نوع پیکربندی RAID بستگی دارد. حتی ترکیبی از دو پیکربندی نیز قابل استفاده است. قبل از بررسی حالت‌های ترکیبی، می‌بایست حالت‌های ساده را بشناسیم، به خصوص ۵ حالتی که بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

RAID 0 چیست؟

در سیستم ذخیره‌سازی با پیکربندی RAID 0 تمام داده‌ها به بلوک‌هایی تقسیم شده و هر یک از بلوک‌های داده، روی یکی از درایوها ذخیره می‌شود.

مزیت اصلی RAID 0 و کاربرد RAID 0 افزایش سرعت است. اما با توجه به اینکه هیچ نوع فایلی به صورت تکراری روی چند هارددیسک یا SSD ذخیره نشده، امنیت داده‌ها پایین است و در واقع با سوختن و خرابی یکی از درایوها، ممکن است فایل‌های زیادی ناقص شود و قابلیت ریکاوری وجود ندارد.

RAID 1 چیست و چه کاربردی دارد؟

منظور از تکنولوژی RAID 1 این است که اطلاعات به صورت تکراری روی بیش از یک درایو ذخیره شود. در این پیکربندی ابتدا داده‌ها روی یک درایو یا یکی از چند درایو که خود در پیکربندی RAID قرار دارند، ذخیره می‌شود و سپس از همان داده روی یک یا چند درایو دیگر، کپی تهیه می‌شود.

مزیت و کاربرد اصلی RAID 1 با توجه به توضیح کوتاهی که دادیم، روشن است، از RAID 1 برای افزایش امنیت داده‌ها و قابل ریکاوری بودن فایل‌ها در مواقع خرابی درایو اصلی، استفاده می‌شود. در واقع اگر یک درایو به دلیلی خراب شود و حتی کاملاً از بین برود، یک کپی از داده‌های آن روی درایو دیگری موجود است و لذا امنیت فایل‌ها بیشتر می‌شود.

اما نقطه ضعف RAID 1 چیست؟ دو عیب پیکربندی RAID 1 شامل نیاز به درایوهای بیشتر برای ذخیره کردن حجم مشخصی از داده و همین‌طور کمتر بودن سرعت نسبت به RAID 0 است. در واقع سرعت RAID 1 تقریباً در حد سرعت کندترین هارددیسک یا SSD است.

RAID 5 چیست؟

پیکربندی RAID 5 حین نوشتن داده، یک چکیده یا Checksum ایجاد می‌شود. Checksum برای بازسازی داده‌ها با مدل‌های ریاضی کاربرد دارد. تعداد هارد برای RAID 5 یا تعداد SSD برای RAID 5 حداقل ۳ عدد است و فایل‌ها و همین‌طور چکیده روی درایوها ذخیره می‌شود و اگر یکی از درایوها با مشکل روبرو شود، امکان بازیابی داده‌ها با استفاده از Checksum وجود دارد.

مزیت اصلی RAID 5 این است که بدون نیاز به ایجاد کپی از فایل‌ها، قابلیت ریکاوری وجود دارد. علاوه بر این در RAID 5 سرعت خواندن داده زیاد است اما در مقابل سرعت نوشتن داده پایین است چرا که نیاز به ایجاد چکیده وجود دارد.

عیب RAID 5 این است که اگر بیش از یک درایو خراب شود، اطلاعات از بین می‌رود! علاوه بر این پیکربندی RAID 5 در سرور، حین جابجا کردن درایوهای خراب آسیب‌پذیر است و ممکن است داده‌ها ناقص شود.

RAID 6 چیست؟

پیکربندی RAID 6 درست شبیه به RAID 5 است و فرق RAID 5 با RAID 6 صرفاً در این است که داده‌های مربوط به بازسازی فایل‌ها روی ۲ درایو ذخیره می‌شود و نه یک درایو خاص. در نتیجه تعداد هارد برای RAID 6 یک عدد بیشتر است و به ۴ درایو هارددیسک یا SSD نیاز داریم. مزیت RAID 6 نسبت به RAID 5 این است که با خراب شدن ۲ درایو هم قابلیت بازیابی داده‌ها وجود دارد. بنابراین امنیت داده‌ها در این پیکربندی RAID بسیار خوب است چرا که خراب شدن هم‌زمان ۲ درایو یا بیشتر، به ندرت اتفاق می‌افتد.

عیب پیکربندی RAID 6 این است که یک درایو بیشتر از RAID 5 نیاز است. سرعت خواندن مشابه RAID 5 است و مشکلی از این جهت وجود ندارد اما در مورد سرعت نوشتن داده‌ها، حتی کندتر از RAID 5 است.

RAID 10 چیست؟

در ابتدای مقاله در مورد پیکربندی RAID ترکیبی صحبت کردیم، RAID 10 دقیقاً یک نوع ترکیب است، به عبارت دیگر RAID 1 و RAID 0 ترکیب می‌شود تا سرعت سرور و امنیت داده‌ها بهینه شود. البته برخی از کاربران سرور، در مورد اینکه raid 1+0 چیست جستجو می‌کنند که منظور همین نوع RAID است.

اینکه RAID 5 یا RAID 6 بهتر است یا RAID 10، بسته به اولویت کاربر، متفاوت است. به عنوان مثال در صورت خراب شدن یک درایو هارددیسک یا SSD، اگر از RAID 10 استفاده شده باشد، بازیابی اطلاعات سریع‌تر از RAID 6 یا RAID 5 خواهد بود. اما در مقابل اگر حجم هارددیسک‌های موردنیاز برای RAID 5 یا RAID 6 را با RAID 10 مقایسه کنیم، برای ذخیره کردن مقدار مشخصی داده، حجم کمتری موردنیاز است. لذا RAID 10 گران‌تر تمام می‌شود.

در پایان متذکر می‌شویم که پس از بررسی و تشخیص raid سرور  و مطالعه کافی در مورد اینکه RAID چیست و انواع RAID چه مزیتی دارد، حتماً از داده‌های مهم روی یک سیستم متفاوت، بکاپ تهیه کنید! به هر حال در موارد نادر، ممکن است به دلیل نوسان برق و شوک الکتریکی، ناگهان چند هارددیسک به صورت هم‌زمان خراب شود و احتمالات ضعیف‌تر نظیر آتش‌سوزی و انفجار و غیره در دیتاسنتر را نیز در نظر بگیرید. با تهیه کردن بکاپ روی سیستمی که در یک دیتاسنتر دیگر واقع شده، امنیت اطلاعات سایت یا سازمان شما به مراتب بیشتر می‌شود به طوری که با ایجاد RAID 1 یا RAID 10، چنین امنیتی حاصل نمی‌شود.