سرعت کلاک یا فرکانس کاری، سرعتی است که مدارات قطعاتی مثل پردازنده یا کارت گرافیک، فعالیت می‌کنند. اورکلاک به معنی افزایش سرعت کلاک است که سرعت سخت‌افزار را بیشتر می‌کند و در مقابل برق مصرفی و گرمای تولید شده و حرارت بیشتر می‌شود. اما آندر کلاک چیست؟ منظور از Underclock کاهش سرعت کلاک است که اثر آن کاهش توان مصرفی و کاهش دمای کاری کارت گرافیک و پردازنده است و در مقابل قدرت پردازشی سیستم پایین می‌آید و در واقع سرعت اجرای بازی‌ها، کاهش پیدا می‌کند.
در کنار آندرکلاک کردن، اندرولت کارت گرافیک نیز معمول است و با این کار توان مصرفی کاهش بیشتری خواهد داشت و طبعاً دمای هسته کارت گرافیک و ماژول‌های حافظه دور هسته، کمتر می‌شود. در ادامه به کاربردهای آندرکلاک کارت گرافیک و روش آندرکلاک کارت گرافیک می‌پردازیم.
آندر کلاک چیست و چه کاربردی دارد؟
در میان قطعات سخت‌افزار کامپیوتر و لپ‌تاپ، دو قطعه بسیار مهم است و اثر زیادی روی سرعت پردازش سیستم دارد. قطعه‌ی اول CPU یا پردازنده‌ی مرکزی است و قطعه دوم، کارت گرافیک یا پردازنده‌ی گرافیکی و به اختصار GPU است. این دو قطعه بخش‌های مختلفی دارند و واحدهای پردازشی با سرعت خاصی به اسم سرعت کلاک کار می‌کنند. در پردازنده و پردازنده گرافیکی مدرن، سرعت کلاک ثابت نیست و به صورت خودکار بالا و پایین می‌رود و حداکثر و حداقل سرعت، در صفحه‌ی مشخصات پردازنده یا گرافیک، ذکر می‌شود. به عنوان مثال زمانی که بازی یا برنامه سنگین اجرا می‌کنید، سرعت کلاک بالا می‌رود و قدرت پردازشی سیستم افزایش پیدا می‌کند و در مقابل زمانی که از سخت‌افزار کار سنگین نمی‌خواهید، سرعت این قطعات کاهش پیدا می‌کند تا مصرف انرژی بهینه شود.
سرعت کلاک کارت گرافیک و پردازنده، با میزان مصرف انرژی و در نتیجه میزان تولید گرما و همین‌طور دمای کاری، ارتباط دارد. به عنوان مثال اگر سرعت کلاک پردازنده را ۱۰ درصد بیشتر کنید یا به اصطلاح آن را ۱۰ درصد اورکلاک کنید، ممکن است توان مصرفی آن بیش از ۳۰ درصد افزایش پیدا کند! با افزایش سرعت کلاک، برای اینکه عملکرد پایدار باشد، نیاز به افزایش ولتاژ نیز وجود دارد. به همین ترتیب دمای کاری و سرعت فن بیشتر می‌شود و لذا اورکلاک کردن، نیاز به سیستم خنک‌کاری قوی‌تر دارد و کار خطرناکی است.
اما آندر کلاک چیست ؟ این کار دقیقاً برعکس اورکلاک کردن است و موجب کاهش دما و توان مصرفی می‌شود و در مقابل قدرت پردازشی پردازنده یا کارت گرافیک، کاهش پیدا می‌کند. با کاهش فرکانس cpu یا آندر کلاک کردن، پایداری عملکرد بیشتر می‌شود و لذا می‌توان ولتاژ کاری را کاهش داد. بنابراین اندرولت کارت گرافیک و آندر کلاک کارت گرافیک نه تنها خطرناک نیست بلکه عمر مفید آن را افزایش می‌دهد، البته این کار نیز باید طبق اصول خاصی انجام شود ولیکن روش کار و ریسک کار، به مراتب کمتر از اورکلاک cpu و gpu است.
کاربرد آندر کلاک و آندر ولت کردن پردازنده یا کارت گرافیک، معمولاً برای کاهش دمای کاری و توان مصرفی است، به خصوص در حالتی که سیستم در محیط گرم کار می‌کند و سیستم خنک‌کاری آن نمی‌تواند دما را در سطح پایین و امن، حفظ کند.
چگونه کارت گرافیک را آندر کلاک کنیم؟
همان‌طور که اشاره کردیم، در پاسخ به اینکه چگونه دمای کارت گرافیک را پایین بیاوریم، می‌توان به آندر کلاک کردن اشاره کرد و نرم‌افزارهای مختلفی برای این کار معرفی کرد. به عنوان مثال برای آندر کلاک کارت گرافیک ایسوس می‌توان از ASUS GPU Tweak استفاده کرد و در برخی برندهای دیگر نیز نرم‌افزار اختصاصی که سازنده ارایه کرده، مناسب است. اما معروف‌ترین برنامه‌ها برای اورکلاک کارت گرافیک و آندر کلاک کارت گرافیک، موارد زیر است:
- MSI Afterburner
- Rivatuner
- NVIDIA Inspector
- ATI Tray Tools
- ASUS GPU Tweak
برنامه‌ی Afterburner که محصولی از کمپانی تایوانی MSI است، یکی از محبوب‌ترین نرم‌افزارها در این حوزه محسوب می‌شود و رابط کاربری آن نسبتاً ساده است.
اما آموزش آندرکلاک کارت گرافیک با برنامه MSI Afterburbner:
ابتدا برنامه را دانلود و نصب کنید. پوسته‌های متنوعی برای این برنامه طراحی شده است. به عنوان مثال ما از پوسته‌ی Cyborg با رنگ‌بندی قرمز و مشکی استفاده می‌کنیم.
برای نمایش پوسته‌ها و سفارشی کردن تنظیمات ظاهر برنامه، روی آیکون چرخدنده یا Settings کلیک کنید.
در تب User interface و بخش Skinning Properties می‌توانید پوسته‌ی دلخواه را انتخاب کنید.
در پوسته‌ی موردبحث، در سمت چپ و راست دو نمودار دایره‌ای دیده می‌شود. نمودار سمت چپ سرعت کلاک را نشان می‌دهد و نمودار سمت راست، دما را نمایش می‌دهد. در بخش میانی چند اسلایدر برای اورکلاک کردن و آندرکلاک کردن وجود دارد.
برای آندرکلاک کردن، اسلایدری با عنوان Core Clock (Mhz) را به سمت چپ حرکت دهید. طبعاً برای اورکلاک کردن کارت گرافیک با MSI Afterburner می‌بایست اسلایدر را به راست حرکت دهید.
اگر سرعت کلاک را بیش از حد بالا یا پایین ببرید، مشکلات پایداری در عملکرد به وجود می‌آید و به عنوان مثال بازی یا ویندوز هنگ می‌کند و سیستم ری‌استارت می‌شود و مشکلاتی از این قبیل. در این صورت سرعت کلاک را کمی به حالت پیش‌فرض نزدیک‌تر کنید.
برای کاهش ولتاژ حین پایین آوردن سرعت کلاک، از اسلایدر تنظیم ولتاژ کاری استفاده کنید. کاهش ولتاژ موجب کاهش دما، کاهش سرعت فن، افزایش عمر مفید کارت گرافیک و کاهش برق مصرفی می‌شود.
در پایان یادآوری می‌کنیم که اورکلاک کردن کارت گرافیک و پردازنده، خطرناک است و نیاز به چک کردن دمای کاری و توان مصرفی دارد و در مجموع موجب کاهش عمر مفید می‌شود اما آندر ولت کارت گرافیک، در صورتی که اصولی انجام شود، هیچ مشکل خاصی برای سیستم ایجاد نمی‌کند و بلکه برعکس، موجب افزایش عمر مفید آن می‌شود. به همین ترتیب کاهش فرکانس cpu نیز موجب کاهش دما و افزایش عمر مفید سیستم می‌شود.
makeuseofاینتوتک