با وجود اینکه چند سال از معرفی تلویزیون و مانیتور با رزولوشن 4K و حتی مدل‌هایی با رزولوشن بالاتر نظیر 5K و 6K و 8K گذشته، بعضی از کاربران از محصولاتی با صفحه فول اچ دی استفاده می‌کنند و در خرید محصول جدید برایشان سوال پیش می‌آید که تلویزیون 4k چیست؟ و چه فرقی بین 4K و فول اچ دی یا اولترا اچ دی وجود دارد.
قبل از توضیح مفصل در مورد تلویزیون و مانیتور 4K یک پاسخ کوتاه به این سوال که 4K مخفف چیست می‌دهیم: منظور از رزولوشن 4K، وجود 4096 پیکسل در عرض صفحه و 2160 پیکسل در ارتفاع است. در ادامه به تفاوت اولترا اچ دی و مفهوم دقیق 4K می‌پردازیم. با ما باشید.
چند سال پیش زمانی که به بازار تلویزیون سر می‌زدیم و در مورد قیمت تلویزیون فول اچ دی سوال می‌کردیم، پاسخ روشن و ساده بود و رزولوشن دیگری برای تلویزیون 40 یا 50 اینچ و بالاتر وجود نداشت اما تدریجاً رزولوشن 4K در تلویزیون 80 اینچ به بالا متداول شد و در حال حاضر تلویزیون 40 اینچ با رزولوشن 4K نیز متداول شده است. با وجود افزایش تعداد پیکسل‌ها، هزینه‌ی تولید صفحه نمایش کمتر شده و در نتیجه قیمت تلویزیون 4k امروزی شبیه به تلویزیون‌های فول اچ دی چند سال پیش است، البته منظور ما قیمت دلاری است.
متناسب با افزایش رزولوشن صفحه نمایش، حسگر دوربین‌ها نیز پیشرفته‌تر و بزرگ‌تر شده است و دوربین‌های 4K معرفی شده است. لذا در خرید دوربین جدید هم بعضی از کاربران مبتدی می‌پرسند که دوربین 4k چیست و چه فرقی با دوربین معمولی دارد. منظور این است که دوربین قابلیت فیلم‌برداری با رزولوشن 4K دارد و در واقع فیلم با کیفیت بالاتر و حجم بیشتر تهیه می‌کند.
4k مخفف چیست و به چه رزولوشنی 4K گفته می‌شود؟
عبارت 4K با جایگزین کردن حرف K که مخفف کیلو و به معنی هزار است، به عبارت 4000 تبدیل می‌شود. اما دقت کنید که رزولوشن 4K به معنی قرار گرفتن 4 هزار پیکسل در عرض نیست بلکه مطابق با استاندارد فیلم‌برداری و سینما، از 4096 پیکسل در عرض استفاده می‌شود. این رقم تقریباً دو برابر 1920 پیکسل است که در رزولوشن فول اچ دی سراغ داریم. منظور از فول اچ دی به طور دقیق، 1920 پیکسل در عرض و 1080 پیکسل در ارتفاع است.
اما ارتفاع رزولوشن 4K چند است؟ در مورد ارتفاع نیز تعداد پیکسل‌ها دو برابر شده و 2160 پیکسل در ارتفاع صفحه نمایش قرار می‌گیرد.
با این توضیحات روشن است که 4K دقیقاً 2 برابر طول و عرض فول اچ‌دی پیکسل ندارد و تقریباً دو برابر پیکسل در عرض تلویزیون و ارتفاع آن وجود دارد. به همین ترتیب اگر برایتان سوال است که مانیتور 4K یا گوشی با صفحه 4K چیست، ارقام تقریبی است و تقریباً عرض و ارتفاع صفحه ۲ برابر رزولوشن فول اچ دی پیکسل دارد.
اولترا اچ دی چیست؟
مفهوم دیگری که گاهی به جای 4K و گاهی در کنار آن استفاده می‌شود، UHD یا UlrtaHD است. منظور از اولترا اچ دی، رزولوشن دقیقاً 2 برابر فول اچ دی و در واقع 3840 در 2160 پیکسل است.
با این توضیحات روشن است که فرق مانیتور یا تلویزیون اولترا اچ دی با تلویزیون 4K چیست. اما دقت کنید که بیشتر محصولات 4K هستند و نه اولترا اچ‌دی اما با توجه به بزرگ‌تر بودن عرض 4K نسبت به اولترا اچ دی، اغلب محصولات 4K بدون هیچ مشکلی از هر دو رزولوشن پشتیبانی می‌کنند.
تفاوت 4K و UHD در سینما و فیلم
فیلم‌های سینمایی و دوربین‌های حرفه‌ای طبق استاندارد جهانی DCI 4K ساخته می‌شوند و فیلم با رزولوشن 4K تهیه می‌شود. در واقع 4K رزولوشن فیلم و یک استاندارد سینمایی است و نه استانداردی برای رزولوشن تلویزیون یا مانیتور و پروژکتور. اما به جهت حفظ سازگاری، تلویزیون 4K و مانیتور 4K با رزولوشن 4K تولید می‌شود.
از دیگر نکات مرتبط با اینکه دوربین 4K چیست و فیلم با چه کیفیتی ضبط می‌شود، می‌توان به بیت ریت یا حجم ویدیو اشاره کرد. حداکثر بیت ریت فیلم 4K معادل 250 مگابیت بر ثانیه است که در این حالت رزولوشن رنگ‌ها 12 بیت است و نوع نمونه برداری نیز کامل یا 4:4:4 است. البته در دوربین 4K و در گوشی‌ها و تبلت‌های امروزی، قابلیت تهیه کردن فیلم 4K با رزولوشن رنگ معمولی که 8 بیت است نیز وجود دارد.
نسبت تصویر در فیلم 4K با توجه به ابعاد تصویر که 4096 در 2160 پیکسل است، 1.9:1 خواهد بود اما بیشتر سازندگان فیلم از نسبت تصویر 1.85:1 یا حالت کشیده‌تر 2.39:1 استفاده می‌کنند. در بازی‌های کامپیوتری نیز استفاده از نسبت تصویر 1.78:1 متداول‌تر از سایر نسبت‌ها است اما به هر حال در بازی‌ها می‌توان ابعاد تصویر را تغییر داد و تصویر متناسب با رزولوشن صفحه نمایش یا رزولوشن پنجره‌ی بازی، رندر و نمایش داده می‌شود. لذا مشکل کشیده شده تصویر یا فشرده شدن تصویر مطرح نیست.
به طور خلاصه به این سوال پاسخ دادیم که دوربین 4k چیست ، اما برای آشنایی با استانداردهای مشابه در خصوص کیفیت HDR به مطلب زیر توجه فرمایید:
8k چیست ؟
رزولوشن بعدی که در سال‌های پیش رو متداول خواهد شد، رزولوشن 8K است. اما 8K چیست؟ منظور از 8K این است که حدود 8 هزار پیکسل در عرض تصویر قرار داشته باشد و لذا تعداد پیکسل در عرض و ارتفاع ویدیو یا صفحه نمایش تلویزیون 8K تقریباً دو برابر تلویزیون و ویدیوی 4K است.
واژه‌ی دیگری که گاهی می‌شنویم، 8K Ultra HD است که در واقع رزولوشنی با 4 برابر پیکسل در عرض و ارتفاع نسبت به Full HD است.
به طور دقیق در رزولوشن 8K Ultra HD تعداد پیکسل‌ها 7680 در 4320 است.
از کجا بفهمیم تلویزیون 4k است یا نه؟
با توضیحاتی که دادیم، روشن شد که رزولوشن 4k چند است و چه تفاوتی با فول‌اچ‌دی دارد. بنابراین تلویزیون 50 اینچی با رزولوشن فول اچ‌دی و تلوزیون 4K در ابعاد حدود 40 تا 65 اینچ، به وضوح متفاوت هستند و نیازی به چک کردن مشخصات نیست! با نزدیک شدن به صفحه نمایش و چک کردن ابعاد پیکسل‌ها، به راحتی متوجه می‌شوید که آیا تعداد پیکسل‌ها ۲ برابر است یا خیر چرا که پیکسل‌های تلویزیون 4K با قطر 40 تا 65 اینچ، ریزتر از پیکسل‌های تلویزیون 50 اینچی فول اچ‌دی است و این تفاوت با چشم مشخص است.
اگر از تلویزیون فاصله بگیرید و به عنوان مثال از فاصله 1 متری به آن نگاه کنید، طبعاً تک‌تک پیکسل‌ها دیده نمی‌شود و نمی‌توان گفت که فرق تلویزیون 4K با فول اچ دی چیست.
تفاوت بسیار مهم دیگر به کیفیت و پشتیبانی از قابلیت HDR مربوط می‌شود. در پاسخ به این سوال که کیفیت 4k بهتر است یا ۱۰۸۰ ، کوچک‌تر بودن پیکسل‌ها یک عامل مهم است و عامل مهم بعدی، کیفیت رنگ و میزان روشنایی و کنتراست است که در تلویزیون 4K معمولاً به وضوح بالاتر است چرا که از استانداردهای امروزی پشتیبانی می‌کند. بعضی از تلویزیون‌های 4K از رزولوشن 10 بیتی رنگ‌ها و رزولوشن 12 بیت پشتیبانی نمی‌کنند اما خوشبختانه این مدل‌ها کمتر تولید می‌شود.
برای اطلاعات بیشتر در مورد استاندارد HDR که در خرید تلویزیون 4K و مانیتورهای مرغوب و باکیفیت بسیار مهم است، به مقاله‌ای از بخش دانش‌نامه اینتوتک توجه فرمایید:
این روزها قیمت تلویزیون 4k با توجه به بهبود فرآیند تولید و کاهش هزینه‌ها، در حدی است که با همین هزینه و چند سال پیش می‌توانستیم تلویزیون فول اچ‌دی خریداری کنیم. البته در حال حاضر قیمت تلویزیون و مانیتور فول اچ‌دی کمتر از انواع 4K است اما چند سال قبل همین موارد گران‌تر بودند.
مشکل حجم فیلم 4K و سرعت اینترنت و کابل HDMI
اگر سریال و فیلم آنلاین تماشا می‌کنید یا انواع محتوای 4K را دانلود می‌کنید، دقت کنید که حجم ویدیوها و فیلم‌های 4K بالاتر است و به اینترنت ارزان‌تر با سرعت بیشتر نیاز دارید. همان‌طور که قبلاً به مقوله‌ی دوربین 4k چیست پرداختیم، این نوع دوربین فیلم با کیفیت و بیت ریت بالاتر ثبت می‌کند. اگر فیلم بدون فشرده‌سازی ارایه شود، ممکن است یک فیلم 2 ساعته بیش از 30 گیگابایت حجم داشته باشد!
در شبکه‌های استریم ویدیو نظیر نت‌فلیکس معمولاً فیلم‌ها به صورت فشرده ارایه می‌شود اما حتی نسخه فشرده فیلم 4K نسبت به فیلم‌های فول اچ‌دی چند سال پیش حجیم‌تر است.
نکته‌ی دیگر این است که کابل رابط برای نمایش فیلم 4K می‌بایست سریع‌تر باشد. البته کابل HDMI برای این کار کافی است اما اگر HDMI 2.0 به بالا تهیه نکنید، می‌بایست سرعت نوسازی یا ریفرش ریت را کاهش دهید و از ارقام زیر 50 هرتز استفاده کنید. ریفرش ریت زیر 50 هرتز برای تماشای فیلم کافی است اما اگر هدف شما کار با ویندوز و نرم افزار و بازی در تلویزیون 4K است، دقت کنید که نرخ نوسازی تصویر می‌بایست بالاتر از 50 هرتز باشد تا حرکت موس و حرکت پنجره‌ها و به طور کلی حرکات، روان و بدون پرک زدن باشد. استفاده از کابل دیسپلی‌پورت با توجه به سرعت بالاتری که دارد، گزینه‌ی بهتری است.
howtogeekاینتوتک