باتری‌ها تا ابد به کار خود ادامه نمی‌دهند، تدریجاً ظرفیت مفیدشان کم می‌شود و عاقبت کنار گذاشته می‌شوند. اما زمان تعویض باتری بر اساس کدام علائم و نشانه‌ها تعیین می‌شود؟ در ادامه به این مهم می‌پردازم.

بهترین‌باتری‌ها هم از همان روز اول روند کاهش ظرفیت مفید خود را شروع می‌کنند و متأسفانه پس از مدتی استفاده، در حالی‌که باتری هنوز شارژ نگه می‌دارد باید آن را کنار گذاشت چرا که ظرفیت مفید و همین‌طور مدت زمان شارژ شدن باتری از آن ایده‌آل روزهای اول فاصله‌ی زیادی پیدا می‌کند.

کاهش ظرفیت باتری روندی آرام و تدریجی دارد

ظرفیت مفید باتری به یکباره کاهش پیدا نمی‌کند. این طور نیست که پس از سه ماه استفاده، ناگهان ظرفیت باتری با روندی شتاب‌یافته سقوط کند، کاهش ظرفیت مفید همواره در حال اتفاق افتادن است و لذا اثر آن را حس نمی‌کنیم.

برخی افراد با بی‌دقتی خاصی به این باور اشتباه می‌رسند که ظرفیت باتری گوشی، تبلت یا لپ‌تاپشان ناگهان افت پیدا کرده است. البته ممکن است مشکل کالیبره نبودن باتری آنها را به اشتباه انداخته باشد.

روش‌های درست استفاده از باتری یعنی نگه داشتن میزان شارژ بین 40 تا 80 درصد و کارکرد در دمای معمولی و نه زیاد هم از راهکارهای مفید افزایش عمر مفید است. هر چند برای استفاده‌ی طولانی آن هم در شرایطی که پریز برقی در اطرافمان وجود ندارد، مجبوریم باتری را تا 100 درصد شارژ و سپس تا 0 درصد دشارژ کنیم.

گاهی ویندوز هم هشداری مثل تصویر زیر نمایش می‌دهد و تعویض باتری را تجویز می‌کند:

هشدار ویندوز در مورد وضعیت باتری

بررسی دقیق سلامت باتری

قبل از اینکه ویندوز هم از وضعیت وخیم باتری به ستوه آید، می‌توان نرم‌افزارهای دیگری برای بررسی سلامت باتری نصب کرد و پیشاپیش مشکلات را شناسایی نمود. در ضمن ویندوز همیشه در مورد باتری کاملاً فرسوده شده، هشدار نمی‌دهد.

ویندوز

در سیستم عامل ویندوز استفاده از نرم‌افزار BatteryInfoView توصیه می‌شود.

نرم‌افزار بررسی وضعیت باتری BatteryInfoView

مک‌بوک

در سیستم عامل مک و لپ‌تاپ‌های MacBook اپل هم می‌توانید با نگه داشتن کلید آپشن و کلیک روی آیکان باتری در نوار منو، وضعیت یا همان Condition باتری را بررسی کنید.

آیفون و آیپد

در آیفون و آیپد باید از نرم‌افزارهای جانبی برای بررسی سلامت باتری کمک بگیرید. نمونه‌ای از آن نرم‌افزار CoconutBattery است که روی سیستم عامل مک نصب می‌شود و در صورت اتصال آیفون یا آیپد، وضعیت باتری گزارش می‌شود.

نرم‎‌افزار coconutBattery برای بررسی سلامت باتری آیفون و آیپد در مک

اندروید

در محصولات اندرویدی یک کد خاص برای اطلاع از وضعیت باتری وجود دارد. در اپ شماره‌گیری (شک نکنید، همان اپ تماس تلفنی) شماره‌ی زیر را وارد کنید:

*#*#4636#*#*

احتمالاً قبل از اینکه دکمه‌ی تماس را تپ کنید، پنجره‌ی دیگری باز می‌شود که در آن گزینه‌ای به اسم Battery Information وجود دارد. با تپ کردن این گزینه، پنجره‌ای شبیه تصویر زیر نمایش داده می‌شود. همان‌طور که می‌بینید دمای باتری بر حسب درجه‌ی سانتی‌گراد، نوع باتری که معمولاً لیتیوم-یون یا لیتیوم-پلیمر است و همین‌طور وضعیت سلامت باتری یعنی Battery Health جزء اطلاعات مفید Battery Info اندروید است:

مشاهده وضعیت سلامت باتری در اندروید

بالاخره زمان تعویض باتری کدام است؟

پاسخ این سوال بستگی به نوع کاربردهای شما دارد. مثلاً اگر باتری شما فقط 40 درصد از ظرفیت اولیه‌ی خود را دارد و به عبارت دیگر در نرم‌افزارهای بررسی سلامت باتری عبارتی شبیه Wear Level به معنی سطح فرسودگی حدود 60 درصدی را مشاهده می‌کنید و در عین حال مشکلی با عمر باتری وسیله‌ی همراه خود ندارد، نیازی نیست آن را تعویض کنید.

شاید ظرفیت مفید باتری شما 80 درصد باشد و در عین حال عمر باتری آن قدر برای استفاده‌های شما کم به نظر می‌رسد که خود را ملزم به تعویض باتری می‌دانید اما یک پیشنهاد دیگر، بد نیست سراغ پاوربانک‌ها بروید.

نکته‌ی مهم دیگری که توجه به آن الزامی است این است که برخی ویروس‌ها با پردازش مداوم، توان مصرفی وسایل همراه را افزایش داده و شارژ باتری زودتر خالی می‌شود. حتی ممکن است برخی اپلیکیشن‌ها هم اثر زیادی روی کاهش عمر باتری داشته باشند. مثل مواردی که قبلاً اشاره شد:

در واقع ملاک اصلی برای تعویض باتری این نیست که در مقایسه با روزهای اول چه قدر شارژ نگه می‌دارد، ملاک اصلی این است که برای کاربردهای شما کفایت می‌کند یا نه.

روش تعویض باتری

در مورد لپ‌تاپ‌ها و اولترابوک‌های معمولی، برخی گوشی‌ها که باتری تعویض‌شدنی دارند و حتی برخی تبلت‌ها، تعویض باتری بسیار ساده است. کافی است باتری خوب دیگری تهیه کنید و به جای باتری اصلی قرار دهید.

این روزها بیشتر گوشی‌ها باتری تعویض‌شدنی را فراموش کرده‌اند، تبلت‌ها و اولترابوک‌های متعددی هم روانه‌ی بازار شده که عوض کردن باتریشان به سادگی گذشته نیست. انبوهی از چسب و فوم‌های آب‌بندی درون محصولات به کار رفته که نه تنها تعویض باتری بلکه تعمیر را مشکل می‌کند. در این موارد باید با مراکز خدمات پس از فروش تماس گرفت و عملیات خطیر تعویض باتری را به آنها سپرد، به خصوص اگر وسیله‌ی همراه هنوز در دوران گارانتی‌اش سیر می‌کند.

اگر حرفه‌ای هستید و محصول شما در دوره‌ی گارانتی و هیچ نوع خدمات دیگری قرار ندارد، می‌توانید این کار را هم خودتان انجام دهید.