زمانی که مشخصات کارت گرافیک و پردازنده را بررسی می‌کنید و در مورد خرید پاور سیستم یا خرید فن و هیت سینک و کولینگ آبی تصمیم‌گیری می‌کنید، با عبارت TDP روبرو می‌شوید. منظور از TDP توان طراحی حرارتی است که بر حسب وات بیان می‌شود. با توجه به اینکه سرعت پردازنده و کارت گرافیک مدام در حال تغییر است و متناسب با بار پردازشی سیستم، کم و زیاد می‌شود، طبعاً توان حرارتی نیز کم و زیاد می‌شود. به همین جهت TDP به شکل‌های مختلفی بیان می‌شود که شاید گیج‌کننده به نظر برسد.
در این مقاله به پاسخ این سوالات می‌پردازیم که TDP چیست و ارتباط TDP با توان مصرفی کارت گرافیگ چیست؟ با اینتوتک همراه باشید.
توان مصرفی پردازنده و کارت گرافیک و توان حرارتی
در لپ‌تاپ و کامپیوتری که صفحه نمایش چندان بزرگ و پرمصرف نیست، ۲ قطعه بیشتری توان الکتریکی را مصرف می‌کنند:
- پردازنده اصلی یا CPU که ممکن است دارای پردازنده گرافیکی مجتمع نیز باشد
- پردازنده گرافیکی یا کارت گرافیک یا به اختصار GPU
پردازنده و کارت گرافیک توان الکتریکی را مصرف می‌کنند و بیشتر آن به حرارت تبدیل می‌شود. بنابراین اگر برایتان سوال است که رابطه بین توان مصرفی پردازنده و توان حرارتی چیست، می‌توان گفت که این دو عدد تقریباً برابر است.
در انتخاب کولینگ مناسب که دمای پردازنده یا دمای کارت گرافیک را حین کارهای سنگین پردازشی نظیر بازی کردن در حد مناسب نگه دارد، باید توان طراحی حرارتی یا TDP را در نظر گرفت که در مشخصات هر محصولی ذکر می‌شود.
توان حرارتی یا TDP پردازنده یا CPU چیست؟
پردازنده‌های امروزی زمانی که کار سنگین پردازشی انجام نمی‌شود، توان الکتریکی کمی مصرف می‌کنند اما زمانی که بار پردازشی زیاد است، سرعت پردازنده بیشتر می‌شود و توان الکتریکی بیشتری مصرف می‌کند. منظور از بار پردازشی، محاسبات متعدد و پیچیده برای حل مسائل مهندسی، تدوین ویدیو، کانورت کردن ویدیو و صدا و سایر انواع فایل و خلاصه هر نوع کار پردازشی سنگینی است که می‌توان با کامپیوتر و لپ‌تاپ یا گوشی و تبلت انجام داد.
پردازنده توان الکتریکی را برای انجام محاسبات مصرف می‌کند و بخش اعظم توان الکتریکی به حرارت تبدیل می‌شود. به هر حال موادی مثل مس و سایر فلزات و همین‌طور نیمه‌هادی‌ها که در ساخت تراشه‌ها استفاده می‌شود، در اثر عبور جریان الکتریکی داغ می‌شوند. منظور از TDP پردازنده یا توان طراحی حرارتی، مقدار حرارتی است که در هر ثانیه تولید می‌شود و طبعاً واحد بیان توان حرارتی، مثل توان الکتریکی وات است. هر وات معادل ۱ ژول بر ثانیه است.
ما در مورد پردازنده توضیح دادیم و شاید برایتان سوال شده که TDP یا توان مصرفی کارت گرافیک چیست؟ تعاریف مشابه است چرا که به هر حال پردازنده گرافیکی نیز نوعی پردازنده است که برای امور گرافیکی و برخی امور خاص بهینه شده است و مثل CPU کاربرد عمومی ندارد.
با توجه به متغیر بودن سرعت پردازنده و کارت گرافیک‌های امروزی، روشن است که حرارت تولید شده نیز کم و زیاد می‌شود. بنابراین تعریف امروزی TDP، کمی متفاوت است: حداکثر حرارتی که پردازنده حین کار پردازشی سنگین تولید می‌کند، TDP یا توان طراحی حرارتی است.
در مورد کارت گرافیک و همین‌طور تراشه مرکزی در گوشی و تبلت و ساعت هوشمند و سایر گجت‌های امروزی نیز TDP یکی از مشخصات مهم است. اهمیت TDP از چند جهت قابل بررسی است:
- هر چه TDP بالاتر باشد، پردازنده یا کارت گرافیک توان الکتریکی بیشتری مصرف می‌کند. در نتیجه به پاور قوی‌تری نیاز دارید.
- هر چه TDP بالاتر باشد، سیستم خنک‌کاری مایع یا فن و هیت‌سینک بهتر و قوی‌تری موردنیاز است چرا که تراشه‌ها نباید بیش از حد مجاز داغ شوند.
- استفاده از قطعاتی با TDP بالا، موجب تولید حرارت بیشتر و نیاز به کیس بزرگ‌تر با خنک‌کاری بهتر می‌شود و حتی ابعاد و کیفیت مادربورد اهمیت پیدا می‌کند.
Max TDP چیست؟
یکی از ابهاماتی که برای افراد مبتدی حین انتخاب کردن قطعات و پاور و کولینگ پیش می‌آید این است که چرا افراد متخصص برای پردازنده‌ای که در مشخصات آن فرضاً عدد ۶۵ وات به عنوان TDP ذکر شده، حداکثر توان حرارتی و حداکثر توان الکتریکی موردنیاز را بسیار بالاتر و به عنوان مثال ۹۰ یا حتی بالاتر، ۱۲۰ وات در نظر می‌‌گیرد؟
نکته اینجاست که در تست واقعی و زیر بار پردازشی سنگین، توان مصرفی و حرارت تولید شده توسط پردازنده‌ها، بیش از چیزی است که ۲ سازنده اصلی پردازنده یعنی Intel و AMD اعلام می‌کنند. در نتیجه کولینگی که برای پردازنده ۶۵ واتی مناسب به نظر می‌رسد، شاید برای کسی که سیستم رندرینگ خریداری می‌کند و ممکن است پردازنده چندین ساعت به صورت کامل و ۱۰۰ درصدی مشغول پردازش کردن باشد، مناسب نیست. به همین ترتیب پاور سیستم نیز باید قوی‌تر انتخاب شود.
به عنوان مثال پردازنده‌ی AMD Ryzen 7 7700 را در نظر بگیرید. TDP پردازنده در صفحه مشخصات آن ۶۵ وات ذکر شده اما در تست و بررسی دقیق، زمانی که فرضاً یک ویدیوی طولانی را کانورت می‌کنید و پردازنده زیر بار پردازشی سنگین است، این پردازنده بیش از ۶۵ وات مصرف برق مصرف می‌کند. در مقابل حین بازی کردن یا کار با برنامه‌های سبک نظیر وب‌گردی با مرورگر گوگل کروم، همه‌ی هسته‌های پردازنده زیر بار پردازشی سنگین نیست و در نتیجه توان مصرفی کمتر از ۶۵ وات است. البته در بازی‌های سنگین و گرافیکی که از تمام هسته‌های یک پردازنده ۸ هسته‌ای نظیر Ryzen 7 7700 استفاده می‌کنند، ممکن است توان مصرفی بیش از ۶۵ وات باشد.
با این توضیحات روشن است که توان مصرفی پردازنده‌های امروزی مرتباً کم و زیاد می‌شود و آنچه به عنوان TDP اعلام می‌شود، به نوعی در شرایط متوسط است. بنابراین اگر برایتان سوال شده که Max TDP چیست، منظور حداکثر حرارتی است که پردازنده در سخت‌ترین شرایط و زیر بار سنگین پردازشی تولید می‌کند.
اهمیت TDP پردازنده و کارت گرافیک در انتخاب مادربورد کولینگ و کیس
برخی افراد برای پردازنده‌هایی که هسته‌های متعدد دارند و توان طراحی حرارتی بیش از ۱۰۰ وات است، کولینگ مایع یا سیستم خنک کاری آبی خریداری می‌کنند تا اگر سیستم چندین ساعت در روز کار پردازشی سنگین انجام داد، مشکلی از جهت کارکرد در دمای بالا پیش نیاید. برخی از کارت گرافیک‌ها که توان مصرفی بالایی دارند نیز حرارت زیادی تولید می‌کنند و سازنده سراغ کولینگ مایع می‌رود تا خنک‌کاری به شکل بهینه و مناسب انجام شود. در هر صورت اگر پردازنده یا کارت گرافیکی با TDP بالا خریداری می‌کنید، دقت کنید که کولینگ مناسب برای آن نیز تهیه کنید و به ابعاد کولینگ توجه کنید و کیس با اندازه مناسب بخرید.
موضوع صرفاً کیس و پاور نیست، حتی باید مادربورد را نیز در نظر گرفت. بعضی از مادربوردها آنقدر کوچک هستند که شاید یک کولینگ بزرگ روی آن نصب نشود و در واقع هیت‌سینک پردازنده با رم‌ها یا با هیت‌سینک روی قطعات مدار رگولاتور پردازنده برخورد داشته باشد.
منظور از هیت‌سینک قطعه‌ی فلزی است که معمولاً به شکل پره‌پره و شبیه به رادیاتور طراحی می‌شود تا سطح انتقال حرارت را افزایش دهد و خنک‌کاری به خوبی انجام شود. هیت‌سینک روی قطعات داغ نظیر پردازنده و برخی آی‌سی‌ها نصب می‌شود.
اصولاً زمانی که پردازنده یا کارت گرافیک بسیار قوی و طبعاً پرمصرف انتخاب می‌کنید، خرید یک مادربورد کوچک یا مادربوردی با چیپ‌ست ضعیف و ارزان، تصمیم درستی نیست. ممکن است مدار رگولاتور یا به زبان دیگر مدار تغذیه پردازنده در مادربوردهای ارزان، به قدری ضعیف باشد که توان الکتریکی موردنیاز پردازنده را تأمین نکند و در نتیجه سرعت پردازنده محدود می‌شود.
به همین ترتیب بهتر است برای یک سیستم قوی و حرفه‌ای که پردازنده و کارت گرافیک بسیار قدرتمند دارد، سراغ کیس کوچک نروید. ابعاد فن و هیت‌سینک بزرگ و توانمند و همین‌طور ابعاد رادیاتور و فن‌های آن در یک کولینگ آبی، نسبتاً زیاد است و کیس کوچک که گردش هوای خوبی ندارد، مناسب نیست. وضعیت خنک‌کاری سایر قطعات داغ نظیر RAM و SSD نیز در کیس کوچک مناسب نیست.
به طور کلی TDP یک مشخصه‌ی بسیار مهم پردازنده و کارت گرافیک است که در خرید کولینگ مناسب، خرید پاور، خرید کیس و حتی خرید مادربورد موثر است.
howtogeekاینتوتک