در سال‌های اخیر ۲ نوع رم از نظر ابعادی در انواع کامپیوتر به کار رفته است، رم‌های کوچک برای اسلات SO-DIMM در لپ‌تاپ و مینی پی‌سی به کار می‌رود و رم‌های معمولی یا بزرگ در کامپیوترهای دستاپی یا به اصطلاح کیس کاربرد دارد. البته در لپ‌تاپ‌ها و کامپیوترهای کوچک، ممکن است ماژول‌های حافظه RAM به صورت لحیم شده روی بورد نیز موجود باشد. هر نوع از رم، صرف‌نظر از ابعاد، از نظر سرعت و ولتاژ و کانکتور، به انواعی نظیر DDR5 و DDR4 و غیره تقسیم می‌شود.
اخیراً نوع جدیدی از رم معرفی شده که نام آن CAMM2 است و ظاهر آن و شیوه نصب روی مادربورد، متفاوت است و تدریجاً این استاندارد جدید حاکمیت پیدا می‌کند چرا که سرعت آن بالاتر است و ابعاد کوچک‌تری دارد. در ادامه به این سوال پاسخ می‌دهیم که رم CAMM2 چیست و چه مزایایی نسبت به رم‌های معمولی دارد.
به طور کلی حافظه رم انواع زیادی دارد. به عنوان مثال در کارت گرافیک‌ها از ماژول‌های حافظه که روی بورد مدار چاپی لحیم شده، استفاده می‌شود و برای اینکه پهنای باند بیشتر باشد، از رم‌های GDDR5 و نسل‌های جدیدتر استفاده می‌شود. البته در برخی کارت گرافیک‌ها از حافظه‌های HBM استفاده شده است که پهنای باند بالاتری دارد. روی مادربورد کامپیوتر یا لپ‌تاپ نیز حافظه رم دیگری در نزدیکی پردازنده نصب می‌شود، البته لحیم کردن ماژول‌های حافظه روی مادربورد نیز در لپ‌تاپ‌ها مرسوم است. این رم نیز از نظر سرعت و ولتاژ کاری و نوع کانکتور، انواع مختلفی دارد. به عنوان مثال در کامپیوترهای امروزی از رم DDR5 استفاده می‌شود در حالی که چند سال پیش از DDR4 و DDR3 استفاده میشد و به دلیل تفاوت کانکتور و ولتاژ کاری، نمی‌توان رم را روی هر نوع مادربوردی که اسلات رم آن متفاوت است، نصب کرد.
رم CAMM2 چیست؟
خلاصه بگوییم: رم CAMM2 نوع جدیدی از رم است که نازک‌تر و کوچک‌تر است و به صورت افقی روی مادربورد نصب می‌شود. لذا فضای کمتری اشغال می‌کند. به علاوه سرعت آن بالاتر از رم‌های معمولی است.
رم CAMM2 نوع جدیدی از حافظه رم است که ابعاد کوچک‌تری دارد و سرعت‌های بالاتری را پشتیبانی می‌کند. CAMM2 مخفف Compression Attached Memory Module است و به علت ابعاد کوچک‌تر و شیوه نصب متفاوتی که دارد، گزینه‌ی خوبی برای لپ‌تاپ‌های باریک امروزی محسوب می‌شود. در واقع این نوع جدید رم، به صورت افقی روی مادربورد قرار می‌گیرد و نه به شکل عمودی. لذا با معرفی این استاندارد جدید رم، تدریجاً راهکار لحیم کردن ماژول‌های حافظه روی مادربورد برای کاهش ضخامت لپ‌تاپ، کنار گذاشته می‌شود.
همان‌طور که رم‌های DDR5 یا DDR4 و غیره، انواع کم‌مصرف با ولتاژ کاری پایین‌تر دارند که نام آن LPDDR5 و LPDDR4 و غیره است، رم CAMM2 نیز مدل‌های کم‌مصرف با عنوان LPCAMM2 دارد. عبارت LP مخفف Low Power یا کم‌مصرف است.
نکته‌ی جالب این است که ظاهر و ابعاد رم CAMM2 و LPCAMM2 مشابه است اما پین‌های اتصال رم به مادربورد، متفاوت است. لذا رم CAMM2 که برای مادربورد کامپیوتر طراحی شده، روی مادربورد لپ‌تاپ که اسلات رم LPCAMM2 دارد، نصب نمی‌شود.
استاندارد رم‌های CAMM محصول تلاش کمپانی Dell برای جایگزین کردن رم‌های معمولی لپ‌تاپی یا به عبارت رم‌های معمولی لپ‌تاپ است که در اسلات SO-DIMM نصب می‌شود. Dell با سازمان استانداردسازی رم‌ها یا JEDEC همکاری کرده و در نهایت استاندارد جدیدی برای رم تعریف شده که نام آن CAMM2 است.
مزیت CAMM2 و LPCAMM2 چیست؟
خلاصه بگوییم: رم CAMM2 و نوع کم‌مصرف آن که LPCAMM2 است، اندازه و ضخامت کمتری دارد و سرعت آن بالاتر است و استفاده از این نوع رم به جای لحیم کردن رم روی مادربورد، تعمیر کردن و ارتقای رم را ساده می‌کند.
همان‌طور که اشاره کردیم، رم CAMM2 نوع کم‌مصرف یا Low Power نیز دارد که به صورت اختصاری LPCAMM2 گفته می‌شود و طبعاً این نوع خاص برای کامپیوترهای کم‌مصرف و لپ‌تاپ‌ها و تبلت‌ها مناسب‌تر است.
مزیت اصلی CAMM2 و نوع کم‌مصرف آن، ابعاد کوچک‌تر است. رم LPCAMM2 از نظر ظاهری یک بورد مدار چاپی کوچک با ضخامت کم است که به صورت افقی روی مادربورد نصب می‌شود و به کمک پیچ، محکم در جای خود ثابت می‌شود. بنابراین این نوع رم از نظر قابلیت تعویض کردن یا ارتقا، مثل رم‌های معمولی است در حالی که اگر ماژول‌های حافظه که روی مادربورد لپ‌تاپ‌ها لحیم شده، به دلایل مختلف آسیب ببیند، تعویض کردن آن ساده نیست. بنابراین LPCAMM2 تعمیر کردن لپ‌تاپی که رم آن مشکل پیدا کرده را ساده می‌کند.
به ضخامت رم اشاره کردیم، بنابر اعلام کمپانی Dell، رم CAMM2 از نظر ضخامت، ۵۷ درصد نازک‌تر از رم‌های معمولی لپ‌تاپی است!
مزیت بعدی سرعت رم CAMM2 است. اگر برایتان سوال است که سرعت LPCAMM2 چقدر است، توجه کنید که سرعت این نوع جدید رم بیشتر از رم‌های معمولی است. به عنوان مثال کروشیال رم‌های LPDDR5X با سرعت ۷۲۰۰ مگاهرتز را معرفی کرده و کمپانی TeamGroup نیز در نمایشگاه کامپیوتکس، رم‌های ۱۶ و ۳۲ و حتی ۶۴ گیگابایتی با سرعت حداکثر ۹۶۰۰ مگاهرتز به نمایش گذاشته است. سامسونگ و Geil نیز رم‌های سریع با سرعت نقل و انتقال ۸۵۳۳ مگابیت بر ثانیه معرفی کرده‌اند. این ارقام را با رم‌های بسیار سریع در لپ‌تاپ‌های خاص امروزی مقایسه کنید که حداکثر ۷۴۶۷ است، به نظر می‌رسد که با معرفی استاندارد CAMM2 سرعت رم در کامپیوترهای مختلف، بیشتر می‌شود.
و در پایان اگر برایتان سوال است که ظرفیت رم CAMM2 چقدر است؟ توجه کنید که در حال حاضر ظرفیت اعلام شده برای هر ماژول رم CAMM2 بین ۸ گیگابایت تا ۱۲۸ گیگابایت است.
رم CAMM2 چه زمانی متداول می‌شود؟
در نمایشگاه Computex 2024 کمپانی کروشیال که متعلق به Micron است، از آغاز فروش رم‌های LPCAMM2 صحبت کرده است و همان‌طور که اشاره کردیم، تیم گروپ نیز رم‌های جدید LPCAMM2 را به نمایش گذاشته است. اما مادربوردهایی که از این نوع رم‌های جدید پشتیبانی کند، فعلاً کمیاب است. کمپانی MSI با همکاری Kingston مادربوردهایی با چیپ‌ست Z790 اینتل را طراحی کرده که رم‌های کینگستون مدل Fury DDR5 CAMM2 روی آن نصب می‌شود. کمپانی Asrock نیز مادربوردی با همین نوع رم به نمایش گذاشته که البته پردازنده‌های نسل جدید اینتل روی آن نصب می‌شود.
توجه کنید که استاندارد CAMM2 هم مثل رم‌های معمولی، از حالت یک کاناله و دو کاناله پشتیبانی می‌کند ولیکن در میان مادربوردهای معرفی شده، مادربوردی که دو اسلات رم برای حالت دو کاناله داشته باشد، دیده نمی‌شود. البته مزیت رم دو کاناله محدود به برنامه‌ها و کاربردهای خاص است و شاید در عموم نرم‌افزارها، تفاوت خاصی با رم یک کاناله وجود نداشته باشد.
در پایان یادآوری می‌کنیم که در سال‌های آتی، نسل جدید پردازنده‌های Lunar Lake اینتل برای لپ‌تاپ‌ها، با رم خاصی که مستقیماً به پردازنده متصل می‌شود، معرفی خواهد شد. این راهکار شبیه به راهکاری است که اپل در طراحی تراشه‌های M1 و M2 و نسل‌های بعدی پیاده‌سازی کرده است ولیکن ارتقای رم یا تعویض رم خراب را دشوار می‌کند.
اینتوتک