در نمایشگاه کامپیوتکس امسال ای‌ام‌دی از نسل جدید پردازنده‌های Ryzen که سری ۹۰۰۰ است، پرده برداشت. پردازنده‌های نسل جدید نیز به تناسب قیمت و قدرت پردازشی و تعداد هسته‌ها در دسته‌های سی پی یو رایزن 7 و سی پی یو رایزن 5 و مدل‌های رده‌پایین رایزن 3 طبقه‌بندی می‌شود.
در ادامه به جزئیات دیگری که ای‌ام‌دی در معرفی نسل جدید پردازنده‌های رایزن مطرح کرده، می‌پردازیم.
مشخصات پردازنده‌های رایزن سری 9000
کمپانی AMD که از شرکت‌کنندگان مهم نمایشگاه Computex 2024 است، اطلاعاتی در مورد نسل جدید پردازنده‌ها ارایه کرده است. نسل جدید که نام آن Ryzen 9000 است، از معماری Zen 5 استفاده شده است. در این معماری بخش مربوط به پیش‌بینی انشعاب عملکرد و دقت بهتری دارد، پایپ‌لاین اجرای دستورات و محاسبات برداری گسترده‌تر است و خروجی بیشتری دارد. ای‌ام‌دی مدعی است که پهنای باند انتقال دستورات با بهینه‌سازی ارتباط کش سطح ۲ و ۳، حدوداً دو برابر شده است. به همین ترتیب محاسبات هوش مصنوعی بهینه‌تر اجرا می‌شود و از طرفی با گسترش پهنای SIMD از ۲۵۶ به ۵۱۲ بیت، محاسبات AVX512 نیز بهتر صورت می‌گیرد.
اما نتایج واقعی بهینه‌سازی‌های انجام شده چیست؟
انواع سی پی یو amd نسل جدید با معماری Zen 5 به لحاظ تعداد دستوراتی که در یک سیکل کلاک اجرا می‌شود، حدود ۱۶ درصد قوی‌تر از نسل قبل است. این نتیجه بر اساس بررسی سرعت اجرای بازی‌هایی نظیر Far Cry 6 و بنچ‌مارک تبدیل ویدیو به کمک نرم‌افزار Handbrake و بنچ‌مارک رندرینگ Cinebench و Blender و چند بنچ‌مارک معروف دیگر نظیر Geekbench به دست آمده و به نظر معتبر می‌رسد.
با توجه به اینکه تعداد دستوراتی که در هر سیکل کلاک اجرا می‌شود، ۱۰ تا ۳۵ درصد افزایش پیدا کرده، می‌توان گفت که پردازنده‌های جدید ای‌ام‌دی حتی در صورتی که سرعت بر حسب مگاهرتز با نسل‌های قبلی برابر باشد، عملکرد بهتری دارند.
نسل جدید پردازنده‌های ای‌ام‌دی با کد Granite Ridge با لیتوگرافی پیشرفته‌تر که لیتوگرافی ۴ نانومتری TSMC است، ساخته می‌شود و مشخصات سی پی یو رایزن 5 و رایزن 7 و البته سی پی یو رایزن 9 که محصولات رده‌اول نسل جدید است، نشان می‌دهد که سرعت کلاک برخی مدل‌ها کمی بالاتر از نسل‌های قبلی است و توان مصرفی برخی مدل‌ها نیز پایین‌تر از محصولات نسل قبلی است.
به جدول زیر که مقایسه‌ی ساده‌ای بین مدل‌های مختلف سی پی یو رایزن سری ۷۰۰۰ با ۹۰۰۰ است، توجه کنید:
| Ryzen 9 9950X | Ryzen 9 7950X | Ryzen 9 9900X | Ryzen 9 7900X | Ryzen 7 9700X | Ryzen 7 7700X | Ryzen 5 9600X | Ryzen 5 7600X | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| هسته و ترد | 16/32 | 16/32 | 12/24 | 12/24 | 8/16 | 8/16 | 6/12 | 6/12 |
| سرعت بوست (گیگاهرتز) | 5.7 | 5.7 | 5.6 | 5.6 | 5.5 | 5.4 | 5.4 | 5.3 |
| سرعت پایه (گیگاهرتز) | 4.3 | 4.5 | 4.4 | 4.7 | 3.8 | 4.5 | 3.9 | 4.7 |
| کش L2 (مگابایت) | 16 | 16 | 12 | 12 | 8 | 8 | 6 | 6 |
| کش L3 (مگابایت) | 64 | 64 | 64 | 64 | 32 | 32 | 32 | 32 |
| توان طراحی حرارتی (وات) | 170 | 170 | 120 | 170 | 65 | 105 | 65 | 105 |
سریع‌ترین مدل جدید، Ryzen 9 9950X است که پردازنده‌ی ۱۶ هسته‌ای با سرعت بوست ۵.۷ گیگاهرتز است. کش سطح ۲ و سطح ۳ در این مدل، ۱۶ و ۶۴ مگابایت است و توان طراحی حرارتی آن ۱۷۰ وات است. ای‌ام‌دی فعلاً در مورد مدل‌های ارزان رایزن 3 نسل جدید صحبتی نکرده است و ضعیف‌ترین مدلی که معرفی شده، سی پی یو رایزن 5 مدل 9600X است که پردازنده‌ی ۶ هسته‌ای با توان طراحی حرارتی ۶۵ وات است. این مدل جایگزین Ryzen 5 7600X می‌شود که سرعت و تعداد هسته و کش آن تقریباً مشابه است ولیکن توان طراحی حرارتی آن ۱۰۵ وات است.
مشخصات سی پی یو Ryzen 9 5900XT و Ryzen 9 5800XT
ای‌ام‌دی دو پردازنده از سری ۵۰۰۰ نیز معرفی کرده است: Ryzen 9 5900XT و Ryzen 7 5800XT، البته Ryzen 5800XT در حقیقت نسخه اورکلاک شده Ryzen 7 5800X است و سرعت آن ۱۰۰ مگاهرتز بیشتر است. اما مدل Ryzen 9 5900XT در حقیقت نسخه آندرکلاک شده پردازنده پرچم‌دار Ryzen 9 5950X است که سرعت پایه و سرعت بوست آن ۱۰۰ مگاهرتز کمتر است.
توجه کنید که این پردازنده‌ها از نظر معماری و سوکت پردازنده و سایر مشخصات، مشابه پردازنده‌های سری ۵۰۰۰ است و ارتباطی با محصولات سری ۹۰۰۰ و مادربوردهای جدید ندارد.
مقایسه سی پی یو Ryzen 9 9950X با Core i9-14900K
ای‌ام‌دی مقایسه‌ای بین بهترین پردازنده نسل جدید یعنی Ryzen 9 9950X با پردازنده‌ی Core i9 14900K اینتل انجام داده که البته صحت و سقم آن بعدها توسط متخصصین و کاربران بی‌طرف روشن خواهد شد. نتیجه‌ی این مقایسه برتری قابه توجه در بنچ‌مارک‌هایی است که پردازش سنگین انجام می‌شود. به عنوان مثال در کانورت کردن ویدیو به کمک Handbrake یا در رندرینگ به کمک Blander، پردازنده جدید ای‌ام‌دی حتی در ۵۰ درصد سریع‌تر از پردازنده پرچم‌دار Core i9-14900K اینتل است. در برخی بازی‌های جدید و گرافیکی نظیر Horizon Zero Dawn که معمولاً پردازنده‌های ای‌ام‌دی عملکرد بهتری دارند، اختلاف ۲۳ درصدی دیده می‌شود و در بازی‌هایی نظیر Cyberpunk نیز اختلاف بالاتر از ۱۰ درصدی به دست آمده است.
البته بهتر است تا معرفی نسل جدید پردازنده‌های اینتل منتظر بمانیم تا مقایسه بهتر و بی‌طرفانه صورت گیرد و جدول مقایسه سی پی یو amd با intel را مجدداً بررسی کنیم.
مادربوردهای X870 و X870E برای پردازنده های رایزن ۹۰۰۰
بهترین مادربوردهایی که ای‌ام‌دی برای سی پی یو رایزن نسل ۹۰۰۰ در نظر گرفته، از چیپ‌ست X870 و X870E بهره می‌برند. در این مادربوردها از سوکت AM5 استفاده شده است. پورت‌های USB 4.0 و اسلات PCIe 5.0 برای نصب کارت گرافیک‌ها و SSDهای سریع، از ویژگی‌های جالب مادربوردهای نسل جدید است. AMD به این نکته اشاره کرده که در نسل جدید استفاده از پروفایل اورکلاک ساده RAM با سرعت‌های بالاتر امکان‌پذیر است و سرعت پایه از ۵۲۰۰ مگاهرتز به ۵۶۰۰ مگاهرتز افزایش پیدا کرده است.
توجه کنید که امکان نصب کردن پردازنده‌های رایزن سری ۷۰۰۰ روی مادربوردهای جدید با چیپ‌ست سری ۸۰۰ وجود دارد هر چند ممکن است در اولین ماه‌های عرضه، قیمت این مادربوردها مقرون به صرفه نباشد و کاربرانی که سیستم اسمبل می‌کنند، مادربوردهای رده اول نسل قبلی که مبتنی بر چیپ‌ست X670 است را ترجیح دهند.
اینتوتک