در خرید خنک کننده مایع یا خنک کننده معمولی برای پردازنده، یکی از سوالات پرتکرار این است که آیا خنک کننده برای همه‌ی پردازنده‌ها قابل استفاده است یا فقط با نسل‌های خاصی از CPU اینتل یا پردازنده AMD سازگاری دارد؟
در حالت کلی پاسخ منفی است اما زمانی که یک سیستم جدید خریداری می‌کنید و پردازنده‌ی آن نسبتاً جدید است و به عبارت دیگر در ۳ یا ۴ سال اخیر تولید شده، کولینگ جدیدی که خریداری می‌کنید معمولاً با همه‌ی پردازنده‌های تولید شده در این سال‌ها سازگاری دارد.
در این مقاله‌ی کوتاه که راهنمای خرید خنک کننده پردازنده است، در مورد سازگار بودن خنک کننده پردازنده با پردازنده و مادربوردهای مختلف بحث می‌کنیم. با اینتوتک همراه شوید.
آیا خنک کننده اصلی پردازنده روی انواع پردازنده نصب می‌شود؟
بعضی از پردازنده‌های امروزی که توان حرارتی بالایی دارند و به بیان دیگر گرمای زیادی تولید می‌کنند، بدون کولینگ عرضه می‌شوند اما مدل‌هایی که توان حرارتی پایین‌تری دارد، معمولاً با فن و هیت سینک به فروش می‌رسند. فن و هیت سینک اصلی یا به زبان دیگر Stock معمولاً فقط با یک سوکت پردازنده سازگار است. مشکل اصلی در فرآیند نصب روی انواع مادربورد این است که محل سوراخ‌هایی که روی مادربورد برای محکم کردن پایه‌های هیت‌سینک در نظر گرفته شده، متفاوت است. لذا هیت‌سینک روی هر مادربوردی نصب نمی‌شود.
از سوراخ کردن مادربورد یا بیش از حد سفت کردن پیچ‌ها و هر نوع فشار نامتعارف حین نصب هیت‌سینک پرهیز کنید تا مادربورد آسیب نبیند. البته کاربران حرفه‌ای با نصب براکت و تبدیل، نصب فن و هیت‌سینک روی مادربوردی که پشتیبانی نشده را امکان‌پذیر می‌کنند ولیکن این کار نیاز به تجربه و دانش فنی دارد.
با توجه به اینکه اینتل به طور معمول برای هر نسل جدید پردازنده، یک سوکت جدید معرفی می‌کند و یا پس از ۲ سال یک سوکت جدید ارایه می‌کند، طبعاً فن و هیت‌سینک اصلی پردازنده فقط برای پردازنده‌های یک یا دو نسل کاربرد دارد.
در مورد AMD با توجه به اینکه تنوع سوکت‌ها کمتر است و ممکن است چند نسل از پردازنده‌ها دارای یک سوکت باشند، احتمال اینکه فن و هیت‌سینک اصلی با چند نسل از محصولات سازگاری داشته باشد، زیاد است.
بنابراین در حالت کلی می‌توان گفت که خنک کننده اصلی پردازنده روی همه‌ی پردازنده‌ها نصب نمی‌شود و فقط با پردازنده‌های چند نسل متوالی سازگاری دارد.
نکته‌ی دیگر در مورد سازگاری هیت‌سینک و مادربورد این است که توان حرارتی پردازنده‌ها متفاوت است و شاید فن و هیت‌سینک یک پردازنده‌ی رده پایین که گرمای کمی تولید می‌کند، اصولاً برای خنک کردن پردازنده‌های رده‌اول با توان طراحی حرارتی یا به اختصار TDP بالا، سازگاری نداشته باشد. اما حالت برعکس مشکلی ندارد به این معنی که فن و هیت‌سینک پردازنده‌ای با TDP بالا، به خوبی پردازنده‌ای که TDP پایینی دارد را خنک می‌کند.
آیا خنک کننده پردازنده کولر مستر و دیپ کول و غیره روی هر پردازنده ای نصب می‌شود؟
در خرید خنک کننده CPU مایع یا خنک کننده هوایی و معمولی، با برندهای متنوعی روبرو می‌شویم. در واقع به جز اینتل و ای ام دی، کمپانی‌های مختلفی خنک کننده تولید می‌کنند و بعضی از کمپانی‌ها به صورت تخصصی، فقط در عرضه‌ی طراحی خنک‌کننده فعالیت دارند. اگر قصد خرید فن و هیت سینک و یا هیت‌سینک و رادیاتور خنک کننده مایع برای CPU دارید، شاید برایتان سوال شده که آیا خنک کننده ای که انتخاب کرده‌اید، روی پردازنده سیستم شما نصب می‌شود یا خیر؟
به طور کلی خنک کننده مایع یا خنک کننده هوایی روی همه‌ی مادربوردها قابل استفاده نیست اما همان‌طور که در مقدمه اشاره کردیم، سازندگان کولینگ پردازنده محصولاتشان را به شکلی طراحی می‌کنند که روی اغلب مادربوردهای معرفی شده در چند سال اخیر قابل نصب باشد. حتی اگر از تاریخ تولید یک کولینگ، چند سال گذشته باشد هم سازنده می‌تواند براکت و تبدیل برای سازگار کردن آن با مادربوردهای جدید ارایه کنند.
بنابراین از نظر فیزیکی و اتصالات، خرید خنک کننده cpu مایع یا هوایی از برندهایی به جز اینتل و ای ام دی، محدودیت زیادی ندارد. اما موضوع بعدی سازگاری از نظر توان خنک‌کاری است. در این خصوص باید مشخصات را بررسی کنید و طبعاً برای یک پردازنده رده اول با TDP بیش از ۱۰۰ وات، نمی‌توان روی یک کولینگ هوایی ارزان حساب باز کرد. در کاربری‌های سبک که پردازنده زیاد فعال نیست و داغ نمی‌شود، مشکلی وجود ندارد اما در کارهای سنگین، ممکن است دمای پردازنده مرتباً به بیش از ۹۰ درجه‌ی سانتی‌گراد برسد و سیستم برای حفاظت سخت‌افزاری، خاموش شود.
از کجا بفهمیم که خنک کننده پردازنده با CPU و مادربورد سازگار است؟
در راهنمای خرید خنک کننده پردازنده سه نکته‌ی مهم را باید بررسی کرد:
- سازگاری خنک کننده با مادربورد و پردازنده از نظر سوکت
- توان خنک کاری خنک کننده مایع یا هوایی
- داشتن فضای کافی در کیس برای نصب خنک‌کننده
ساده‌ترین روش این است که روی بسته‌بندی محصول به جدول مشخصات توجه کنید و نام سوکت‌هایی که پشتیبانی شده را بررسی کنید و آن را با سوکت پردازنده یا مادربورد مقایسه کنید. به عنوان مثال اگر پردازنده‌ی شما از نسل 13 اینتل باشد، سوکت پردازنده LGA1700 است و لذا باید به دنبال خرید خنک کننده lga 1700 باشید.
اگر روی بسته بندی مشخصات کامل درج نشده یا به هر علت سوکتی که خنک کننده پردازنده پشتیبانی می‌کند، مشخص نیست، می‌توانید برند و مدل دقیق خنک کننده را گوگل کنید تا صفحه مشخصات کامل آن را پیدا کنید. در سایت رسمی سازنده معمولاً جدول کامل و دقیق مشخصات خنک کننده موجود است.
بعد از چک کردن سوکت، نوبت به بررسی TDP می‌رسد. این مورد نیز روی بسته بندی خنک کننده و همین‌طور در سایت‌ها ذکر شده است. دقت کنید که برای استفاده از خنک‌کننده در محیط ساکت، لازم است که سرعت فن‌های آن از حالت حداکثری و حتی متوسط، پایین‌تر باشد. در این حالت حداکثر توان خنک‌کاری کولینگ کمتر می‌شود. بنابراین خنک کننده ای که TDP بالاتری نسبت به آنچه نیاز دارید، انتخاب کنید.
آخرین موردی که گاهی افراد بررسی نمی‌کنند و حین نصب کردن، دچار مشکل می‌شوند، ابعاد خنک‌کننده است. بعضی از خنک‌کننده‌های بزرگ در کیس‌های معمولی و کوچک جا نمی‌شوند! ممکن است خنک‌کننده با کارت گرافیک یا با درب کیس و غیره برخورد داشته باشد. اگر فقط مشکل ارتفاع باشد، می‌توانید درب کیس را باز بگذارید هر چند باز گذاشتن درب کیس چندان منطقی نیست. اما به طور کلی بهتر است قبل از خرید خنک کننده پردازنده به ابعاد توجه کنید.
اینتوتک