شاید تاکنون با فایل png لوگو یا فایل png آیکون برنامهها و سایتها و شبکههای اجتماعی مواجه شده باشید و برایتان سوال شده باشد که چرا از فرمت PNG استفاده میشود در حالی که فرمت JPG محبوبتر و پرکاربردتر است؟ فرمت PNG تفاوتهای مهمی با فرمت JPG دارد و کاربرد آن نیز متفاوت است. به عنوان مثال برای عکس گرفتن با دوربین گوشی و حتی دوربین حرفهای، معمولاً از فرمت JPG که حجم کمی دارد، استفاده میشود. در واقع اگر برای تبدیل عکس به فایل png اقدام کنید، حجم عکس بیشتر میشود اما در عرصهی طراحی گرافیک و لوگو و بنر، استفاده از فرمت PNG مناسبتر است چرا که کیفیت اصلی حفظ میشود.
در ادامه به این سوال پاسخ میدهیم که فرمت PNG چیست و چه کاربردی دارد و در پایان در مورد اینکه چگونه فایل png را باز کنی صحبت میکنیم.
فرمت PNG چیست؟
یکی از دو فرمت بسیار محبوب و پرکاربرد عکس، فرمت PNG است. این عبارت مخفف Portable Network Graphics است و بر اساس فرمت GIF طراحی شده و محدودیتهای فرمت گیف را کاهش داده است. فرمت PNG از کانال آلفا یا شفافیت پشتیبانی میکند، لذا میتوانید فایلی با پسزمینه شفاف و شیشهای داشته باشید، درست مثل آیکون برنامهها و لوگوی سایتها.
این فرمت جزو فرمتهای بدون افت کیفیت است به این معنی که با ویرایش کردن فایل PNG و ذخیره کردن آن با فرمت PNG، کیفیت تصویر کمتر نمیشود. البته اگر حین ذخیره کردن فرمت PNG در فتوشاپ یا کورل و سایر برنامهها، تنظیمات مربوط به عمق رنگ یا Bit depth را نسبت به عکس اصلی کاهش دهید و یا رزولوشن پایینتری برای عکس ویرایش شده انتخاب کنید، طبعاً کیفیت عکس کمتر میشود.
با توجه به توضیحی که در مورد افت کیفیت عکس PNG با کاهش رزولوشن دادیم، روشن است که فرمت PNG مثل فرمت JPG و GIF، یک فرمت پیکسلی است و در واقع عکس از پیکسلها تشکیل شده است. در عکسهایی با فرمت برداری یا Vector، عکس از پیکسل تشکیل نمیشود بلکه از خطوط و منحنیها و نقاط ساخته شده و لذا با زوم کردن و بزرگنمایی، خطوط حالت شکسته و بیکیفیت پیدا نمیکنند. اما فرمت PNG با زوم کردن حالت پیکسلی و شطرنجی پیدا میکند. لذا برای بعضی از امور طراحی گرافیک، از این فرمت استفاده نمیشود.
با توجه به اینکه فرمت PNG جزو فرمتهای Lossless است، کاربرد آن در طراحی گرافیک، طراحی وب، ویرایش عکس، طراحی لوگو و طراحی بنر و کارت ویزیت و به طور کلی امور گرافیکی زیاد است.
حجم فایل PNG به طور معمول بیشتر از فایل مشابه با فرمت JPG است. به عبارت دیگر با تبدیل عکس به فرمت png، حجم فایل بیشتر میشود اما در حالت برعکس یعنی تبدیل عکس به فرمت JPG حجم کمتر میشود. اما استثناء نیز وجود دارد، به عنوان مثال اگر عکس PNG حاوی بافت ظریف اجسام و سطوح نباشد و صرفاً یک نمودار ساده در اکسل، یک لوگوی ساده در فتوشاپ و یک بنر با رنگهای ساده باشد، حجم فایل PNG کمتر از فایل JPG خواهد بود!
بعضی از کاربران ویندوز و همینطور کاربران آیفون و اندروید، با توجه به اینکه فرمت PNG یکی از فرمتهای بدون افت کیفیت یا به زبان دیگر Lossless است، به دنبال دانلود برنامه تبدیل عکس به فرمت png برای اندروید یا ویندوز هستند اما دقت کنید که حجم عکس نشاندهندهی کیفیت نیست. در واقع تبدیل کردن عکس JPG به PNG صرفاً حجم عکس را افزایش میدهد و نمیتوان با این کار عکسی با کیفیت بیش از عکس اصلی تهیه کرد. البته بعضی از برنامهها و سایتها با استفاده از الگوریتمهای خاصی، عکس را بزرگتر میکنند به طوری که کیفیت آن کمی بیشتر از عکس اصلی به نظر برسد که مقولهای متفاوت است.
ویژگی های فرمت PNG
اولین و مهمترین ویژگی این است که فرمت PNG یک فرمت بدون افت کیفیت است، البته همانطور که اشاره کردیم نباید رزولوشن یا عمق رنگ عکس اصلی را حین ذخیره کردن عکس ادیت شده، تغییر بدهید.
ویژگی بعدی پشتیبانی از طیف کامل رنگها است. در فرمت GIF از ۲۵۶ رنگ پشتیبانی میشود اما در فرمت PNG میتوانید عمق رنگ ۸ بیت که معادل ۲ به توان ۲۴ رنگ متفاوت است را تجربه کنید، درست مثل فرمت JPG و بسیاری از فرمتهای دیگر.
در فرمت PNG قابلیت استفاده از تصحیح گاما نیز وجود دارد، به این معنی که گاما با توجه به نیازهای برنامهها و صفحه نمایشها، تنظیم و بهینه میشود و در نتیجه روشنایی و کیفیت رنگ به حالت اصلی و ایدهآل عکس نزدیک خواهد بود.
ویژگی بعدی که به آن اشاره کردیم، پشتیبانی از حالت بدون رنگ یا شفاف است که در طراحی لوگو و آیکون و رابط کاربری بازی و برنامه بسیار کاربردی است. این پشتیبانی در فرمت JPG و بسیاری از فرمتهای دیگر وجود ندارد.
فشردهسازی بدون افت کیفیت نیز یک ویژگی مهم است. فرمتهای بدون افت کیفیت عکس معمولاً حجم بسیار بالایی دارند در حالی که فرمت PNG با استفاده از الگوریتمهای خاصی عکس را فشرده میکند به طوری که کیفیت هیچ تغییری نمیکند ولیکن حجم تا حدی کمتر میشود.
چگونه فایل png را باز کنیم؟
شاید عکسی با فرمت PNG به دست شما رسیده و برایتان سوال شده که چگونه فایل png را روی گوشی باز کنیم؟ نیازی به برنامه اضافی نیست و بهتر است در مورد نصب فرمت png جستجو نکنید! علت این است کهفرمت PNG از نظر پشتیبانی نرمافزاری در ویندوز و اندروید و آیفون و سایر سیستم عاملها، وضعیت بسیار خوبی دارد و در اغلب سیستم عاملها پس از دانلود فرمت png بدون نصب کردن برنامه اضافی میتوانید آن را باز کنید.
به عنوان مثال در اندروید و آیفون با برنامه گالری عکس میتوانید تصاویر PNG را مشاهده کنید و در ویندوز یا مکاواس و اغلب توزیعات لینوکس هم برنامهی پیشفرض برای باز کردن تصاویر، از این فرمت پشتیبانی میکند و نیازی به نصب برنامهی جدید وجود ندارد.
البته شاید در نسخهی خاصی و کمحجمی از لینوکس یا سیستم عاملهای خاص دیگر، برای باز کردن فایل PNG محدودیت وجود داشته باشد. در این صورت میتوانید از برنامههای رایگان مدیریت عکس و باز کردن عکس استفاده کنید چرا که اغلب برنامهها از این فرمت محبوب پشتیبانی میکنند.
پس از دانلود فایل png رایگان یا پولی ممکن است برای امور طراحی گرافیک یا برای اشتراکگذاری آن با حجم کمتر، به تبدیل فرمت نیاز داشته باشید، خوشبختانه برای تبدیل کردن فرمت PNG نیز هزاران برنامه رایگان وجود دارد. اغلب برنامههای ویرایش عکس و حتی گالری عکس که قابلیت باز کردن این فرمت را دارند، قابلیت تبدیل و ذخیره کردن با فرمتی نظیر JPG نیز دارند.
معایب فرمت PNG چیست؟
اولین اشکال این است که حجم این فرمت بیشتر از فرمتهایی مثل JPG است. البته این اشکال برای گرافیستها و عکاسان حرفهای مهم نیست چرا که همیشه کارت حافظه و هارددیسک با ظرفیت بالا استفاده میکنند تا بالاترین کیفیت کارهای گرافیکی را حفظ کنند.
اشکال بعدی این است که با وجود طراحی فرمت PNG بر اساس فرمت GIF، این فرمت از انیمیشن پشتیبانی نمیکند و در واقع فایل PNG متحرک وجود ندارد!
اشکال دیگر به مقولهی پرینت و چاپ عکس مربوط میشود که این فرمت از فضای رنگ CMYK پشتیبانی نمیکند و به RGB محدود میشود.
makeuseofاینتوتک