سری جدید پردازنده‌های AMD که خانواده‌ی Ryzen 5000 است، اخیراً معرفی شده که با مشخصاتشان آشنا شدیم. ای‌ام‌دی ابتدا چند مدل گران‌قیمت و رده‌اول را معرفی کرده و در ماه‌های بعدی مدل‌های متوسط و ارزان را رونمایی می‌کند. وجه مشترک این پردازنده‌ها، معماری Zen 3 است. به عبارت دیگر تعداد هسته‌ها و سرعت کلاک و مقدار کش متفاوت است اما هسته‌های پردازنده طراحی و عملکرد مشابه دارد.
در این مقاله به تست و بررسی سرعت عمل پردازنده‌ی Ryzen 9 5950X در بازی‌ها و برنامه‌های مختلف می‌پردازیم. در کنار این مدل، مدل‌های بعدی یعنی Ryzen 9 5900X و Ryzen 7 5800X و Ryzen 5 5600X را نیز بررسی می‌کنیم. البته این مدل ۱۶ هسته‌ای برای هر کاربری مناسب نیست اما با توجه به بنچ‌مارک‌های این مدل، می‌توان تخمینی از سرعت عمل مدل‌های ارزان سری ۵۰۰۰ به دست آورد.
مدل‌هایی که ای‌ام‌دی چندی پیش معرفی کرده، همگی رده اول محسوب می‌شوند و تعداد هسته‌ها ۶ عدد و بیشتر است. برای چک کردن مشخصات این مدل‌ها به مقاله‌ی زیر توجه فرمایید:
برای یادآوری کردن مشخصات پردازنده‌های رده اول سری رایزن ۵۰۰۰ به جدول زیر نگاهی بیاندازید:
| مدل |
قیمت (دلار) |
تعداد هسته تعداد ترد |
سرعت کلاک پایه سرعت کلاک بوست (گیگاهرتز) |
توان طراحی حرارتی (وات) |
کش سطح ۳ (مگابایت) |
|---|---|---|---|---|---|
| Ryzen 9 5950X | ۷۹۹ |
۱۶ ۳۲ |
۳.۴ ۴.۹ |
۱۰۵ |
۲ در ۳۲ |
| Ryzen 9 5900X | ۵۴۹ |
۱۲ ۲۴ |
۳.۷ ۴.۸ |
۱۰۵ | ۲ در ۳۲ |
| Ryzen 7 5800X | ۴۴۹ |
۸ ۱۶ |
۳.۸ ۴.۷ |
۱۰۵ | ۲ در ۱۶ |
| Ryzen 5 5600X | ۲۹۹ |
۶ ۱۲ |
۳.۷ ۴.۶ |
۶۵ | ۲ در ۱۶ |
مشخصات Ryzen 9 5950X و مادربوردهای سازگار با آن
مدل برتر سری ۵۰۰۰ برای کامپیوترهای معمولی، پردازنده‌ای با ۱۶ هسته است که Ryzen 9 5950X نامیده شده است. با بهینه‌سازی‌هایی که در طراحی معماری Zen 3 پیاده‌سازی شده و همین‌طور لیتوگرافی بهینه، توان طراحی حرارتی این مدل، فقط ۱۰۵ وات است! سرعت کلاک هسته‌ها در حالت پایه ۳.۴ گیگاهرتز است و در حالت بوست، حداکثر به ۴.۹ گیگاهرتز افزایش پیدا می‌کند.
اگر بخواهیم این پردازنده را با مدل پرچم‌دار قبلی یعنی 3950X که آن هم ۱۶ هسته‌ای بوده مقایسه کنیم، سرعت پایه ۱۰۰ مگاهرتز کاهش پیدا کرده اما سرعت بوست ۲۰۰ مگاهرتز بیشتر شده است. در عین حال توان مصرفی یکسان است. قیمتی که ای‌ام‌دی در نظر گرفته، ۸۰۰ دلار است، ۵۰ دلار بیشتر از قیمت زمان معرفی 3950X. البته قیمت پردازنده‌ها به مرور زمان کمتر می‌شود و این روزها می‌توانید با ۷۰۰ دلار هزینه هم این مدل جدید را خریداری کنید.
طبعاً کاربران عادی به ۱۶ هسته نیاز ندارند! بیشتر بازی‌ها فقط از ۲ یا ۴ هسته‌ی پردازنده استفاده می‌کنند و بیشتر برنامه‌های معمولی نیز همین‌طور. هدف از این بررسی، تخمینی از عملکرد هسته‌های جدید با معماری Zen 3 است. به عبارت دیگر اگر Ryzen 9 5950X در پردازش‌هایی که با استفاده از ۱ یا ۲ هسته‌ی پردازنده صورت می‌گیرد، عالی باشد، قطعاً مدل‌های ارزان سری رایزن ۵۰۰۰ نیز مدل‌های خوب و مقرون‌به‌صرفه‌ای خواهند بود.
نکته‌ی جالب توجه این است که قیمت مادربوردهای سازگار با پردازنده‌های جدید کمتر از مادربوردهای مخصوص پردازنده‌های جدید اینتل است. در واقع معمولاً مادربوردهای مخصوص پردازنده‌های AMD، با هزینه‌ی یکسان، امکانات بهتری نسبت به مادربوردهای مخصوص پردازنده‌های Intel دارد. علاوه بر این کاربر می‌تواند روی مادربوردی که شاید یکی دو نسل قدیمی‌تر باشد، پردازنده‌ی جدید نصب کند. لذا نیازی به خرید مادربورد نیست و هزینه‌ی ارتقا دادن پردازنده، کمتر است.
برای استفاده از Ryzen 9 5950X می‌توانید از مادربوردهایی با سوکت AM4 و در واقع مادربوردهای چیپ‌ست ارزان A520، چیپ‌ست متوسط B550 و چیپ‌ست حرفه‌ای X570 استفاده کنید. برخی از مادربوردهای چیپ‌ست B450 هم با این مدل سازگار است ولیکن نیاز به بروزرسانی BIOS وجود دارد که البته کار ساده‌ای است.
تست سرعت اجرای بازی‌ها و برنامه‌ها با پردازنده‌ی Ryzen 9 5950X و 5900X و 5600X و 5800X
برای تست از چیپ‌ست حرفه‌ای X570 و در واقع مادربورد X570 Master ایسوس استفاده شده است. در کنار آن از ۳۲ گیگابایت رم با تایمینگ CL16 و سرعت 3600 مگاهرتز استفاده شده و کارت گرافیک رده اول RTX 3090 در کنار پردازنده‌ی اصلی نصب شده است. مدل‌هایی که با این پردازنده مقایسه می‌شود، Core i9-10980XE اینتل با ۱۸ هسته و قیمت نزدیک به ۱۰۰۰ دلار و مدل Core i9-10900K با ۱۰ هسته و قیمت حدود ۶۵۰ دلار است.
مشخصات سیستم تست و بررسی پردازنده‌ها را چک کنید:
مقایسه سرعت رندرینگ با رایزن ۵۰۰۰ و سری ۱۰ هزار اینتل
اما تست‌ها: اولین سری تست‌ها به بنچ‌مارک در نرم‌افزارهای رندرینگ مربوط می‌شود. بنچ‌مارک Cinebench R15 و R20 برای این منظور انتخاب شده است. همان‌طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، در حالت Multi Core یا چند هسته‌ای، مدل 10980XE اینتل که ۲ هسته بیشتر دارد و ۲۰۰ دلار گران‌تر است، از پس Ryzen 9 5950X و حتی Ryzen 9 3950X برنمی‌آید!
مدل دوم که Ryzen 9 5900X با ۱۲ هسته است است به راحتی پردازنده‌ی ۱۰ هسته‌ای اینتل که البته ۱۱ درصد ارزان‌تر است را کنار می‌زند.
در نسخه‌ی قدیمی‌تر بنچ‌مارک سین‌بنچ هم نتیجه‌گیری ما مشابه است.
اما نکته‌ی بسیار جالب این است که در سال‌های اخیر معمولاً اینتل با عملکرد بهتری که هر هسته به تنهایی داشته، پیشتاز بسیاری از بنچ‌مارک‌ها بوده است. با معرفی Zen 2 وضعیت پردازنده‌های AMD بهتر شد و اختلاف کاهش پیدا کرد. اما Zen 3 همان‌طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید، در حالت رندرینگ تک‌هسته‌ای، پیشتاز است!
لذا در یک کلام می‌توان گفت که:
در حال حاضر خرید پردازنده‌ی اینتل برای سیستم رندرینگ، اشتباه است!
شاید با معرفی پردازنده‌های سری ۱۱ هزار اینتل هم همین جمله صحیح باشد. اما ببینیم در دو برنامه‌ی دیگر که در میان تدوین‌گران فیلم و ویدیو معروف است، وضعیت به نفع کدام کمپانی است. در نرم‌افزار DaVinci Resolve Studio تست اکسپورت کردن ویدیوی 4K به نفع مدل ۱۰ هسته‌ای اینتل تمام شده و سریع‌تر کار تکمیل می‌شود. مدل ۱۸ هسته‌ای اینتل و دو پردازنده‌ی ۱۶ هسته‌ای ای‌ام‌دی و مدل ۱۲ هسته‌ای Ryzen 9 5800X کار را کمی دیرتر به پایان می‌رسانند. در Adobe Premiere Pro هم نتیجه مشابه است.
اما نکته این جاست که Ryzen 5 5600X که فقط ۶ هسته دارد، نسبت به مدل‌های ۸ و ۱۲ و ۱۶ هسته‌ای اختلاف بسیار کمی دارد و این نشان می‌دهد که اکسپورت کردن ویدیو در نرم‌افزار DaVinci Resolve Studio با استفاده از توانایی تمام هسته‌های پردازنده صورت نمی‌گیرد. همین نتیجه‌گیری در مورد ادوبی پریمیر پرو مصداق دارد.
اگر برای انیمیشن‌سازی از نرم‌افزار معروف شرکت اتودسک که AutoDesk Maya است، استفاده می‌کنید، سرعت رندرینگ پردازنده‌های جدید AMD بیش از سری ۱۰ هزار Intel است. البته مدل ۱۶ هسته‌ای سری ۳۰۰۰ نیز برتری خوبی دارد.
تست کانورت کردن ویدیو با Ryzen 9 5950X و پردازنده‌های جدید ای‌ام‌دی
بد نیست تست کانورت کردن ویدیو با استفاده از اینکودر x264 و x265 را به عنوان معیاری دیگر بررسی کنیم. این اینکودرها از هسته‌های متعدد پردازنده‌های امروزی به خوبی استفاده می‌کنند.
همان‌طور که در تصویر زیر مشاهده می‌کنید از نرم‌افزار معروف Handbrake استفاده شده است و نتیجه پیشتازی مدل ۱۶ هسته‌ای جدید است. پس از آن مدل ۱۲ هسته‌ای جدید قرار گرفته و سپس نوبت به مدل Ryzen 9 3950X از نسل قبلی می‌رسد. در تست کانورت کردن ویدیو، مدل ۱۸ هسته‌ای و ۱۰ هسته‌ای اینتل پیشتاز رقابت نیستند و این نشان‌دهنده‌ی برتری معماری Zen 3 است.
تست کامپایل کردن برنامه‌ها و دو بنچ‌مارک مالتی‌ترد دیگر
در کامپایل کردن نرم‌افزارها لزوماً به پردازنده‌هایی با هسته‌های متعدد نیازی نیست. اما بنچ‌مارک کامپایل کردم Mozilla نشان می‌دهد که مدل ۱۸ هسته‌ای اینتل پیشتاز است و پردازنده‌ی جدید و ارزان‌تری که ای‌ام‌دی معرفی کرده، Ryzen 9 5950X با کمی اختلاف پشت سر آن حرکت کرده است.
دو تست دیگری که نتیجه‌ی آن را مشاهده می‌کنید، برای نشان دادن قدرت پردازنده‌هایی که هسته‌های متعدد دارند مناسب است و وضعیت باز هم به نفع معماری Zen 3 است.
تست سرعت بازی‌ها با Ryzen 6 5600X و مدل‌های برتر نسل جدید
یکی دیگر از عادت‌های گیمرها در سال‌های اخیر این بوده که برای سیستم گیمینگ، پردازنده‌ی Intel خریداری کنند، حتی اگر کارت گرافیک محصولی قدرتمند از AMD باشد. در واقع بنچ‌مارک و تست واقعی سرعت اجرای بازی‌ها به این نتیجه‌گیری صحیح منجر شده است. بهترین مدلی که تاکنون در بازار موجود بوده، Core i9-10900K است که سرعت هسته‌های آن حداکثر به ۵.۳ گیگاهرتز می‌رسد! همین سرعت بالا موجب برتری این پردازنده در بنچ‌مارک مربوط به بازی‌ها شده است. البته همیشه هم برترین مدل نیست.
اما معرفی نسل قبلی پردازنده‌های ای‌ام‌دی با معماری Zen 2 و همین‌طور نسل جدید با معماری Zen 3، وضعیت را کمی متحول کرده است. به عنوان مثال سرعت اجرای بازی Overwatch و Call of Duty: Modern Warfare توسط سیستم‌هایی با پردانزده‌های مختلف را چک کنید:
همان‌طور که مشاهده می‌کنید پردازنده‌ی Core i9-10900K اینتل که شاید بهترین پردازنده‌ی اینتل برای اجرا کردن بازی‌ها با حداکثر سرعت باشد، رقابت پایاپای با پردازنده‌های جدید ای‌ام‌دی دارد و در واقع در جایگاه نخست قرار نگرفته است! البته توصیه‌ی ما ابداً خرید یک مدل ۱۶ هسته‌ای برای سیستم گیمینگ نیست!
پیشنهاد ما Ryzen 6 5600X است که فقط ۶ هسته دارد و با این وجود، بازی‌ها را با سرعت بسیار خوبی اجرا کرده و نتیجه‌ای نزدیک Core i9-10900K دارد. به علاوه قیمت آن ۳۰۰ دلار است.
اما بهتر است به سرعت اجرای دو بازی خاص اکتفا نکنید! موارد بعدی DOOM: Eternal و Red Dead Redemption 2 است. مقایسه کنید:
این بار Core i9-10900K جایگاه نخست را حفظ کرده است اما باز هم اختلاف سرعت اجرا بسیار کم است. دو بازی بعدی Rainbow Six: Siege و کانتر استرایک است. در این بازی‌ها هم سرعت عمل پردازنده‌هایی با معماری Zen 3 نزدیک به سری ۱۰ هزار اینتل است.
برای مقایسه‌ای جامع‌تر بین Ryzen 9 5950X و Core i9-10900K به مقاله‌ی زیر توجه فرمایید:
توان مصرفی Ryzen 9 5950X و پاور مورد نیاز
همان‌طور که در معرفی پردازنده‌های نسل جدید ای‌ام‌دی توضیح دادیم، در ساخت این پردازنده‌ها از لیتوگرافی ۷ نانومتری TSMC استفاده شده که توان مصرفی را کاهش می‌دهد. هسته‌های Zen 3 نیز طراحی بهتری از نظر توان مصرفی دارند.
در نمودار زیر توان مصرفی پردازنده‌ها در بنچ‌مارک پایداری AIDA64 تحت بار پردازشی سنگین و همین‌طور در حالت بی‌کار یا idle نمایش داده شده است. نکته‌ی جالب توجه این است که همه‌ی مدل‌ها و حتی Ryzen 9 3950X از نسب قبلی، توان مصرفی کمتری نسبت به پردازنده‌ی ۱۰ و ۱۸ هسته‌ای اینتل دارند.
لذا برای سیستمی که به Ryzen 9 5950X تجهیز شده و کارت گرافیک کم‌مصرفی در آن تعبیه شده، نیازی به پاور بیش از ۵۰۰ وات نیست. اما در سیستم‌های گیمینگ، طبعاً پاور ۶۰۰ وات و بالاتر موردنیاز است.
به بازدهی و ثبات ولتاژهای خروجی پاوری که خریداری می‌کنید نیز توجه ویژه داشته باشید.
جمع‌بندی: پردازنده‌های سری ۱۰ هزار اینتل بخریم یا رایزن ۵۰۰۰؟
با توجه به سرعت عمل پردازنده‌های سری ۵۰۰۰ ای‌ام‌دی در بازی‌ها و برنامه‌های رندرینگ و کانورت ویدیو، روشن است که معماری Zen 3 نسبت به معماری Zen 2 پیشرفت خوبی داشته است. به همین علت است که سهم ای‌ام‌دی از بازار CPU در سال اخیر بیشتر شده است و شاید تا معرفی نسل جدید پردازنده‌های اینتل، درصد بیشتری از کاربران برای خرید پردازنده‌های ای‌ام‌دی اقدام کنند.
مقوله‌ی مهم دیگر هزینه‌ی مادربورد و امکانات آن است. معمولاً با هزینه‌ی یکسان، مادربوردهایی با چیپ‌ست AMD، امکانات بیشتری در اختیار شما قرار می‌دهند. اگر قصد ارتقا دادن پردازنده را داشته باشید هم معمولاً پردازنده‌های جدید ای‌ام‌دی با مادربوردهای یکی دو سال اخیر سازگاری دارند و نیازی به خرید مادربورد جدید نیست.
در خصوص مدل برتر سری ۵۰۰۰ که Ryzen 9 5950X است، در یک کلام می‌توان گفت که این پردازنده یک غول پردازشی کم‌مصرف و خوش‌قیمت است.
hardwarecanucksاینتوتک