آشنایی با میکرواس‌دی و مشخصاتی مثل SDXC و UHS-I

کارت‌های حافظه‌ی میکرواس‌دی بسیار پرکاربرد و متنوع هستند. کلاس C2 تا C10 و U1 و U3، انواع SDHC و SDXC و باس سریع UHS-I و UHS-II در مدل‌های مختلف دیده می‌شود.

در ادامه با مشخصات یک کارت میکرواس‌دی و مفهوم عبارات فوق و نکاتی مفید برای انتخاب و خرید کارت حافظه آشنا می‌شویم.

کارت microSD مرسوم‌ترین و کاربردی‌ترین نوع کارت حافظه

کارت حافظه‌هایی در ابعاد میکرواس‌دی، تقریباً با تمام محصولات الکترونیکی سازگاری دارند و در نهایت اگر آداپتور تبدیل میکرواس‌دی به SD که معمولاً در بسته‌بندی محصول ارایه می‌شود را به کار بگیریم، استفاده از میکرواس‌دی بسیار ساده و گسترده خواهد بود.

دوربین دیجیتال و دوربین‌های فیلم‌برداری و حتی انواع حرفه‌ای، گوشی‌ها، تبلت، تلویزیون، لپ‌تاپ و ... همگی می‌توانند از میکرواس‌دی به عنوان حافظه‌ی ذخیره‌سازی اضافی استفاده کنند. قبلاً به معرفی eMMC و بیان تفاوت‌های آن با کارت حافظه‌های اکسترنال پرداختیم.

شاید بزرگ‌ترین تفاوت این باشد که می‌توان سیستم عامل نصب شده روی eMMC را بوت کرد اما در مورد میکرو‌اس‌دی با اما و اگرهای متعددی مواجه خواهیم شد.

میکرواس‌دی به جز بوت کردن و نصب سیستم عامل، محدودیت جدی ندارد و کاربردی‌ترین سایز کارت حافظه است.

در خرید میکرواس‌دی باید به سازگاری با محصولات موردنظر و سرعت باس و همین‌طور ظرفیت مناسب توجه کرد؛ در ادامه به یکایک موارد می‌پردازیم.

۶ مشخصه‌ی اصلی، سرعت، ظرفیت و باس ارتباطی

تصویر زیر یک کارت میکرو‌اس‌دی کلاس 10 با باس UHS-II است. اطلاعات مشخص شده روی بسته‌بندی اغلب میکرواس‌دی‌ها درج می‌شود. بنابراین با نگاهی کوتاه و بدون مراجعه به بنچ‌مارک‌های واقعی، می‌توان تخمینی از عملکرد و ظرفیت به دست آورد.

• ظرفیت یا Capacity: ساده‌ترین فاکتور ظرفیت است که این روزها بر حسب گیگابایت درج می‌شود. اگر ظرفیت کارت حافظه بیش از پشتیبانی رسمی وسایلی مثل گوشی باشد، ممکن است عملکرد ابزار موردنظر، با مشکلاتی مثل تأخیر و حتی هنگ کردن ادامه پیدا کند.
• فرمت یا تراکم: فرمت SD حداکثر 2 گیگابایت گنجایش دارد. فرمت SDHC ظرفیت حداکثر 32 گیگابایتی دارد و در نهایت SDXC است که می‌تواند تا 2 ترابایت هم ظرفیت داشته باشد. هاست (ابزار دارای اسلات میکرواس‌دی) همیشه از کارت SD پشتیبانی می‌کند اما محصولات قدیمی و رده‌پایین از SDHC و SDXC پشتیبانی نمی‌کنند. اسلات SDHC از SD و SDHC پشتیبانی می‌کند و اسلات SDXC از تمامی موارد.
• کلاس سرعتی: C مخفف Class برای اشاره به سرعت کارت حافظه استفاده می‌شود. C2 و C4 و C6 و C8 و C10 پنج کلاس سرعتی است که روی کارت حافظه درج می‌شود. اگر کارت حافظه U1 یا U3 باشد، باس ارتباطی خاصی دارد و سرعت آن بسیار بالاست.
• کلاس سرعتی با باس UHS : عبارت UHS مخفف Ulrta High Speed bus است و اگر کارت حافظه دارای چنین باسی باشد، سرعت آن بسیار بالا خواهد بود. این کارت‌ها هم به پشتیبانی هاست از سرعت باس بالاتر نیازمند هستند و در اسلات میکرو‌اس‌دی وسایل قدیمی، سرعت معمولی و نسبتاً پایینی دارند.
• باس UHS: دو نوع باس سریع معرفی شده است. استاندارد UHS-I و استاندارد UHS-II. هر دو نسخه از نظر سرعت و پهنای باند، بهینه‌تر از باس معمولی هستند. UHS-II از نظر ظاهری هم یک ردیف پین اضافی دارد که در انتقال سریع‌تر داده موثر است.
• سرعت به صورت ضریب: سرعت CD Rom در کمترین حالت، 150 کیلوبایت بر ثانیه است. معمولاً سرعت واقعی کارت به صورت ضریبی از این سرعت روی بسته‌بندی درج می‌شود که البته دقیق و قطعی نیست.

تصویر زیر خلاصه‌ای از حالات ممکن باس، کلاس سرعتی و کلاس ظرفیتی است:

و توضیحات بیشتر در مورد سه فاکتور اصلی: کلاس سرعتی و باس ارتباطی

سازگاری SDXC و SDHC و SD

اسلات جدید با کارت قدیمی سازگار است اما برعکس آن خیر.

همان‌طور که اشاره شد، هر کارت حافظه‌ای را می‌توان در اسلات پیشرفته‌تر قرار داد و مشکلی به وجود نمی‌آید. اما قرار دادن کارت حجیمی از نوع SDXC در گوشی معمولی که از SDHC پشتیبانی می‌کند، ممکن نیست. به همین ترتیب کارت SDHC را نمی‌توان در اسلات محصولات چند سال پیش قرار داد. دقت کنید که ظاهر تمامی اسلات‌ها و ابعاد کارت‌ها یکسان است اما مدارات داخلی وسایل مختلف متفاوت است. تصویر زیر نمایشی از سازگاری اسلات‌ها و کارت‌های میکرواس‌دی است؛ سمت راست کارت حافظه است و سمت چپ هاست یا ابزار الکترونیکی:

باس UHS-I و UHS-II

اسلات UHS-I کارت میکرواس‌دی با باس UHS-II را پشتیبانی می‌کند اما از پین‌های اضافه استفاده نمی‌شود و لذا سرعت نقل و انتقال داده، در حد معمولی و کمتر از انتظار خواهد بود.

دقت کنید که سرعت حداکثری باس، بیش از سرعت کارت میکرو‌اس‌دی است و اگر وضعیت عکس باشد، باید منتظر معرفی یک استاندارد جدید باشیم. درست مثل معرفی ساتا اکسپرس و M.2 در زمانی که SSDهای رده‌اول از سرعت حداکثر ساتا 3 یعنی 6 گیگابیت بر ثانیه (معادل 625 مگابایت بر ثانیه منهای بخشی که برای اینکد و تصحیح خطا لازم است) تجاوز کردند.

سرعت باس‌های مختلف در جدول زیر ذکر شده است:

همان‌طور که می‌بینید باس محصولات جدید سرعت بسیار بالاتری دارد و می‌تواند به اندازه‌ی یک هارددیسک 3.5 اینچی با سرعت دورانی 7200 دور بر دقیقه، سریع باشد.

در جدول فوق SDR به معنی ارسال داده با بالا یا پایین رفتن سیگنال کلاک است و DDR یا دابل دیتاریت به معنی ارسال داده (بیت) در هر دو زمانی که سیگنال کلاک بالا یا پایین می‌رود. FD و HD هم مخفف فول داپلکس و هاف داپلکس است.

U1 و U3 در برابر C2 تا C10

روی کارت‌های میکرو‌اس‌دی بسیار سریع، عبارت U1 یا U3 درج می‌شود. U1 به این معنی است که سرعت نوشتن ترتیبی داده حداقل 10 مگابایت بر ثانیه است. البته منظور داده‌ای مثل ویدیوهای حجیم است و نه فایل‌های کوچک که سرعت نوشتن را پایین می‌آورند. U3 هم به معنی سرعت حداقل 30 مگابایت بر ثانیه‌ای است.

C2 و C10 به معنی سرعت نوشتن حداقل 2 و 10 مگابایت بر ثانیه‌ای هستند. بنابراین C10 برای فیلم‌برداری با رزولوشن 1080p و سرعت معمولی مناسب است اما برای رزولوشن 4K مناسب نیست و به احتمال زیاد ضبط ویدیو با مشکل مواجه می‌شود.

نکات مهم در خرید کارت حافظه

اولین و مهم‌ترین نکته این است که به سازگاری وسایل موردنظر با کارت حافظه‌ای که تهیه می‌کنید، توجه کنید. کارتی با باس UHS-II گران‌‎قیمت است و استفاده از آن در دوربین‌ها و گوشی‌های قدیمی، غیرمنطقی است. گاهی به سرعت بالا نیاز نداریم و بهتر است به جای خرید حافظه‌ای با سرعت 1.5 برابر (مثل U3) کارتی با کلاس سرعتی U1 و ظرفیت دو برابر تهیه کنیم.

به سیستم فایل توجه کنید. ویندوز از فرمت exFAT پشتیبانی می‌کند اما مک OS X 10.6.4 و قدیمی‌تر از exFAT که فرمت پیش‌فرض حافظه‌های مدرن است، پشتیبانی نمی‌کند. بنابراین قبل از استفاده باید کارت حافظه را فرمت کنید که کار نسبتاً ساده‌ای است. قبلاً در این رابطه مقاله‌ی دیگری تهیه شده است. توجه به برند کارت حافظه بسیار مهم است اما نه به شکل متداول! برندی مثل SanDisk یا Toshiba کاملاً معتبر است اما گاهی محصولات تقلبی با ظاهر فریبنده و درست شبیه محصول اصل در بازار به فروش می‌رسد. ممکن است قیمت پایین باشد و سریعاً متوجه ماجرا شویم اما گاهی قیمت هم یکسان است. به همین علت قبل از خرید باید در مورد فروشگاه‌های معتبر و روش‌های شناسایی موارد تقلبی تحقیق و بررسی کنیم.

هر کارت حافظه‌ای ممکن است روزی خراب شود و اطلاعات حیاتی را با خود به دیار باقی ببرد! بنابراین اگر بهترین محصولات و باکیفیت‌ترینشان را تهیه کرده‌اید هم بهتر است مراقب خرابی ناگهانی باشید. شوک الکتریکی و ضربه می‌تواند محصولات معمولی را خراب کند اما برخی مدل‌ها در برابر نوسان ولتاژ و شوک الکتریکی تاحدی مقاوم هستند. بنابراین بهتر است محصولات باکیفیت را برای کاربری مهم انتخاب کنید.

اینتوتک