تعداد شاتر در دوربین‌های DSLR چه اهمیتی دارد و چطور آن را بررسی کنیم؟

شاتر دوربین‌های DSLR یکی از مهم‌ترین قطعات است و به مرور زمان آسیب می‌بیند. اشکال شاتر مکانیکی است و لذا هزینه‌ی تعمیر آن بسیار زیاد است.

در ادامه با تعداد شاتر زدن‌های دوربین‌های DSLR، اهمیت و چگونگی بررسی آن آشنا می‌شویم.

حین خرید خودروی کار کرده، همیشه نیم‌نگاهی به شمار کیلومترهای پیموده شده می‌اندازیم و این کمیت یکی از چند فاکتوری است که مشخص می‌کند خودرو چه قدر کهنه است و ارزش آن در چه حدی است. زمانی که یک دوربین DSLR دست دوم می‌خریم هم یکی از فاکتورهای بسیار مهم، تعداد کلیک‌های شاتر است. چرا تعداد دفعاتی که شاتر فشار داده شده مهم است و اینکه چطور آن را بررسی کنیم، موضوعی است که در ادامه به آن می‌پردازم.

اهمیت تعداد کلیک‌های شاتر

دوربین‌های DSLR مثل دوربین‌های قدیمی SLR شامل چند قطعه‌ی متحرک هستند. دو قطعه‌ی بزرگ و مهم که در فرآیند عکاسی حرکت می‌کنند، آینه‌ی رفلکس (بازتاب) اصلی و شاتر است. آینه‌ی رفلکس در دوربین DSLR چیزی که لنز می‌بیند را به منظره‌یاب منتقل می‌کند و در حقیقت عکاس بدون تغییر زاویه دید همان چیزی را می‌بیند که در عکس نهایی ثبت خواهد شد. شاید آینه قطعه‌ی حساس‌تری به نظر برسد اما در حقیقت شاتر حساس‌ترین قطعه است و زودتر خراب می‌شود.

ویدیوی زیر کنار رفتن آینه‌ی بازتاب و باز و بسته شدن شاتر برای عبور نور و برخورد آن با حسگر دوربین را نمایش می‌دهد. دقت کنید که در بخشی از این ویدیوی اسلوموشن اتفاقی را به تصویر کشیده شده که فقط 3 میلی‌ثانیه طول می‌کشد، سه برابر بیشتر از زمان شاتر که در این مثال خاص 1 هزارم ثانیه (1 میلی‌ثانیه) است.

تماشا کنید:

 

همان‌طور که می‌بینید شاتر و آینه با سرعت بسیار بالایی حرکت می‌‎کنند و به همین علت است که شاتر اولین قطعه‌ای است که آسیب می‌بیند. در حقیقت اگر دوربین شما در بخش الکترونیک مشکلی نداشته باشد و در چند ماه اول کارش را به درستی انجام دهد، می‌توانید روی کارکرد چند ساله‌ی آن حساب باز کنید اما بخش‌های مکانیکی حکایت دیگری دارند و به مرور زمان آسیب می‌بینند.

زمانی که شاتر خراب شود، باید یک دوربین جدید تهیه کنید یا خود را برای هزینه‌ی بسیار بالای تعمیر آن آماده کنید. ممکن است هزینه‌ی تعمیر شاتر 400 یا 500 دلار باشد که خود به اندازه‌ی هزینه‌ی خرید یک دوربین DSLR رده پایین است. البته کسانی که دستی بر تعمیر دارند، می‌توانند شاتر را با هزینه‌ای در حد 100 دلار هم تعویض کنند.

زمانی که یک دوربین دست‌دوم می‌خرید، تعداد شاتر یکی از فاکتورهای اساسی در تخمینی عمر باقیمانده‌ی آن است. در مورد دوربین DSLR خودتان هم بهتر است گهگاهی با چک کردن تعداد شاتر، تخمینی از عمر سپری شده و باقیمانده‌ی آن داشته باشید.

چطور تعداد شاتر یک دوربین DSLR را بررسی کنیم؟

چند راه حل مختلف برای پی بردن به تعداد دفعاتی که شاتر باز و بسته شده، وجود دارد. حتی با استفاده از تصاویری که دوربین ثبت کرده هم می‌توان تعداد شاتر را متوجه شد. خوشبختانه بیشتر سازندگان دوربین تعداد دفعات فعال شدن شاتر را به عنوان یکی از پارامترهای متادیتا ، به EXIF تصاویر اضافه کرده‌اند. بنابراین با بررسی خصوصیات فایل عکس، تعداد شاتر مشخص می‌شود.

روش اول استفاده از وب‌سایت CameraShutterCount.com

این وب‌سایت بیشتر دوربین‌ها را پوشش می‌دهد. کافی است یکی از تصاویری که اخیراً ثبت کرده‌اید را در وب‌سایت موردبحث آپلود نمایید و سپس تعداد دفعات فعال شدن شاتر را مشاهده کنید. البته این وب‌سایت یک اقدام مفید دیگر هم در دستور کار دارد و آن چیزی جز نمایش تخمین سازنده از عمر مفید دوربین نیست. مثلاً در تصویر زیر تعداد شاتر دوربین نیکون D80 برابر با 46305 است و بر اساس تخمین سازنده، 93 درصد عمر مفید این دوربین سپری شده است.

بررسی فایل عکس و اطلاعات EXIF

نرم‌افزارهای زیادی برای بررسی دقیق متادیتای تصاویر وجود دارد. سازندگان دوربین از یک واژه برای توصیف تعداد شاتر استفاده نمی‌کنند و تفاوت‌هایی وجود دارد. در جدول زیر اصطلاحی که کانن، نیکون، سونی و پنتاکس استفاده می‌کنند ذکر شده است:

 

اصطلاحی که سازندگان برای توصیف تعداد شاتر استفاده می‌کنند
سازنده‌ی دوربین	اصطلاح تعداد شاتر
کانن	Shutter Count یا Image Count
نیکون	Shutter Count یا Image Number
پنتاکس	Shutter Count یا Image Number
سونی	Shutter Count یا Image Count

 

دیگر تولیدکنندگان هم از اصطلاحات مشابه استفاده می‌کنند ولیکن به دلایلی واژه‌های استفاده شده را به صورت عمومی اعلام نکرده‌اند.

برای مطالعه‌ی EXIF تصاویر می‌توانید از نرم‌افزار رایگان InfranView استفاده کنید. نرم‌افزار ExifTool هم یکی از بهترین ابزارهای بررسی EXIF است چرا که به راحتی می‌توان در واسط خط دستور (کامند لاین) آن به جست‌وجو کردن واژه‌ها پرداخت و از شر لیست طولانی اطلاعات متادیتا خلاص شد.

نصب و استفاده از ExifTool در ویندوز

برای نصب و استفاده از ExifTool به صورت کامند لاین، به سایت رسمی آن مراجعه کرده و فایلی که با توضیح Windows Executable برای دانلود قرار داده شده را دانلود نمایید. بسته را از حالت زیپ خارج کرده و فایلی که پسوند exe دارد را به exiftool تغییر نام دهید. در نهایت فایل اجرایی exiftool.exe را در پوشه‌ی اصلی ویندوز یعنی C:\Windows پیست کنید.

حال همه چیز برای جست‌وجو در متادیتای تصاویر آماده است. به پوشه‌ای که عکس موردنظر در آن قرار دارد مراجعه کنید و با نگه داشتن دکمه‌ی شیفت در فضای خالی راست کلیک نمایید. گزینه‌ی Open command window here را انتخاب کنید تا کامند لاین با اشاره به همان پوشه اجرا شود.

به عنوان مثال من فایل 1.jpg را روی دستاپ خود قرار داده‌ام و می‌خواهم اطلاعات آن را بررسی کنم، در ضمن ویندوز من 8.1 است و ممکن است گزینه‌ی اشاره شده در ویندوز شما به همین نام وجود نداشته باشد:

دستور زیر را با تغییر نام DSC_1000.jpg به نام عکس و تغییر واژه‌ی Shutter Count به دیگر واژه‌های اشاره شده در جدول قبلی در کامند پرامپت وارد کرده و اینتر را فشار دهید:

نتیجه اینگونه خواهد بود:

ممکن است تعداد شاتر در متادیتای عکس موجود نباشد و یا نام دیگری داشته باشد. در این صورت بهتر است کلماتی مثل شاتر را به تنهایی جست‌وجو کنید و نتایج بیشتری را مشاهده و بررسی نمایید. مثلاً در مورد فایلی که من روی دستاپم دارم، جست‌وجو کردن اصطلاحات اشاره شده به نتیجه نمی‌رسد و جست‌وجو عبارت Shutter هم دو نتیجه که هر دو سرعت شاتر است را آشکار می‌کند:

اما ممکن است در مورد عکس دیگری نتیجه به صورت زیر باشد:

دوربین‌ها چه قدر عمر می‌کنند؟ چه تعداد شاتری خوب است؟

سوالات فوق پاسخ خاصی ندارد. بسته به مدل و سازنده، عمر مفید یک دوربین می‌تواند بسیار کم یا زیاد باشد. البته دوربینی که بیش از 500 هزار بار شمارش شاتر دارد، دوربینی است که بسیار کارکرده و صرف‌نظر از مشکلات احتمالی و قریب‌الوقوع شاتر، ممکن است سایر بخش‌های آن هم آسیب دیده باشد.

با جست‌وجو کردن عباراتی مثل مدل دوربین و برند آن به همراه shutter life cycle می‌توان نظر عکاسان حرفه‌ای را در فروم‌ها و وب‌سایت‌های مختلف بررسی کرد اما یک راه دیگر استفاده از اطلاعات آماری وب‌سایت olegkikin است. با جست‌وجو کردن مدل یک دوربین در این وب‌سایت تصویر زیر نمایش داده می‌شود. طبق اطلاعات این تصویر، 122 دستگاه دوربین کانن EOS 5D Mark II پس از 10000 بار زدن شاتر و قبل از رسیدن به 20000 بار شاتر در پایگاه داده موجود است و از این تعداد، 13 مورد گزارش خرابی شاتر داشته‌اند. چیزی در حد 10 درصد آمار خرابی.

البته ناامید نشوید چرا که بر اساس اعداد فوق، درصد خرابی پس از 250 هزار بار زدن شاتر و قبل از رسیدن به 500 هزار بار هم همین 13 درصد گزارش شده است.

اینتوتک