در سال های اخیر هوشمندی سازی خودروها یک جنبه مهم صنعت حمل و نقل و خودروسازی است. هوشمند سازی در این زمینه به معنای استفاده کردن از تکنولوژی های مختلف برای افزایش امنیت، کارایی، راحتی و همچنین کاهش مصرف سوخت و آلودگی محیطی در خودروها است. از سال 1980 با ورود سیستم های ضد قفل (ABS) به بازار اولین تغییرات به جهت هوشمندسازی خودروها آغاز شد. سیستم ABS، قابلیت جلوگیری از قفل شدن چرخ ها در هنگام ترمز کردن را فراهم کرد و رانندگی در شرایط مختلف را بهبود بخشید. در ادامه سیستم های کنترل استقامت (TCS) و سیستم های کنترل استقامت الکترونیکی (ESC)برای بالا رفتن امنیت حین رانندگی وارد بازار شدند و سال 2000 با ورود تکنولوژی های هوشمندسازی مانند سیستم های ناوبری GPS، سیستم های تشخیص تصادف، سیستم های فرمان هوشمند و سیستم های اطلاعات و سرگرمی (مثل رادیوهای اینترنتی و سیستم های صوتی پیشرفته) این صنعت به طور کامل دچار تحول شد.
اجزای هوشمند ماشین های مدرن
در اکثر ماشین های امروزی برخی از قطعات و اجزا تحت تاثیر جریان هوشمند سازی صنعت تولید قطعات خودرو پیشرفت و تغییراتی داشته اند که به سهولت رانندگی و بالا رفتن امنیت مسافران کمک شایانی کرده است. از جمله:
سیستم های رانندگی خودکار (ADAS): این سیستم ها با تشخیص خطوط جاده و میزان فاصله و سرعت و... از بروز تصادفات جلوگیری می کنند.
سیستم های ارتباطی بی سیم (Wireless Connectivity): وجود این سیستم ها امکان دسترسی به اینترنت و دریافت اطلاعات را برای کابران فراهم می کنند.
سیستم های مدیریت انرژی: برای بهینه سازی میزان مصرف سوخت و وانرژی خودروها از این سیستم ها استفاده می شود که به کاهش میزان مصرف سوخت و آلودگی نیز کمک میکند.
سیستم های راحتی و کاربردی: این سیستم ها به بهبود کیفیت و راحتی سرنشینان کمک میکنند و شامل گزینه هایی برای تهویه هوا خودکار، گرم کن صندلی، کنترل صدا و سایر آپشن ها برای شخصی سازی محیط است.
سیستم های اطلاعات و سرگرمی (Infotainment): این بخش از سیستم های خودرو امکاناتی برای سرگرمی سرنشینان مثل سیستم های پیشرفته صوتی فراهم می آورند، و یا اپلیکیشن های متنوعی که هم برای سرگرمی استفاده می شوند و هم برای دریافت و ارائه اطلاعاتی مثل GPS و مسیریاب ها و امکان اتصال به تلفن های همراه و ...
سیستم های هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی: از بخش های جالب ماشین های هوشمند در سالهای اخیر تغییراتی است که است سیستم ها در زمینه تشخیص تصادف، پیش بینی ترافیک، و سایر سیستم های هوشمند داشته اند. این تغییرات با الگوریتم های هوش مصنوعی و ماشین لرنینگ عملکردی پویا و فعال به خودروها بخشیده است.
واحد کنترل مرکزی (Central Processing Unit - CPU): این بخش از خودروها شامل یک کامپیوتر مرکزی است که با قدرت پردازش بالا داده های دریافتی از سنسورهای مختلف را پردازش کرده، برای علمکرد خودرو تصمیم گیری می کند.
سنسورهای هوشمند خودرو
از امکانات مهم ماشین های هوشمند وجود سنسورهای هوشمند در این خودروها است. سنسورهای هوشمند در بخش های مختلفی موجب سهولت رانندگی شده اند از جمله در رانندگی خودکار، سیستم های ردیابی یا GPS، دوربین های دید عقب، سیستم های ضد سرقت و اعلان دهی در مواقع اضطراری و...
علاوه بر موارد ذکر شده که به صورت مستقیم امکاناتی در اختیار رانندگان قرار میدهند، در بخش فنی خودرو نیز سنسورهایی از جمله سنسورهای فشار روغن، سنسورهای دما، سنسورهای فشار تایر، سنسورهای اکسیژن، سنسور موقعیت و سرعت و... به کنترل عمکلرد ماشین کمک بسیاری می کنند. وجود این سنسورها به رشد و افزایش میزان امنیت خودروها، افزایش طول عمر ماشین و بهینه شدن عملکرد آن کمک بسیاری کرده است.
سنسورهای تصادف:
این سنسورها در هنگام بروز برخورد یا ضربه اطلاعات مختلف را جمع آوری می کنند که برای امنیت خودرو امری ضروری است. برای مثال در صورت تصادف ماشین این سنسورها اطلاعات را به سیستم های جلوگیری ارسال میکنند تا ترمزها فعال شوند.
سیستم های ضربه به در:
این سنسورها با تشخیص ضربه به در اطلاعات را برای سیستم های امینتی ارسال میکنند تا در صورت وجود امکان سرغت قفل درها فعال شوند.
سنسور دمای موتور:
از گرم شدن زیاد دمای موتور جلوگیری میکند و در صورتی که متغییرها موجب بالا رفتن میزان گرما شوند اطلاعات را برای سیستم های کنترلی خودرو ارسال میکند.
سنسور دمای آب:
از اجزای مهمی که در کنترل دمای موتور تاثیر بالایی دارد سنسور دمای آب خودرو است که میزان حرارت آب موتور را اندازه گیری می کند و در صورت غیر طبیعی بودن دما به سیستم کنترلی سینگال ارسال میکند تا در صورت نیاز از دور موتور کاسته شود.
سنسورهای دمای محیط:
با سنجش دمای بیرون و دمای داخل کابین اطلاعاتی را برای سیستم های تهویه ماشین ارسال می کند که هوای داخل ماشین برای مسافران مطبوع باشد.
هوش مصنوعی در صنعت خودرو سازی
از جدیدترین اخبار صنعت خودرو در این روزها ساخت و تست خودروهای خودران است که سر و صدای زیادی به پا کرده است و اولین تاکسی های خودران که به وسیله هوش مصنوعی هدایت می شوند در مرحله تست اولیه هستند و به زودی در بازار همه گیر خواهند شد. از مزایای این نوع خودروها میتوان به کاهش میزان تصادفات و بهبود شرایط ترافیک در کلان شهرها و کم شدن جرایم راهنمایی و رانندگی اشاره کرد.
خودروهای خودران از سیستم های امنیتی پیشرفته ای برخوردار هستند. هوش مصنوعی صنعت خودروسازی این ماشین ها را مجهز به انواع سنسورها، رادارها و دوربین هایی کرده که احتمال بروز حادثه را کاهش میدهد.
اولین نمونه های تاکسی های خودران توسط کمپانی های Tesla، Uber و Waymo معرفی و تست شده اند. گرچه خودروهای این کمپانی ها در اخبار حواشی زیادی به وجود آوردند و مخاطب را کنجکاو و هیجان زده کردند اما همچنان چالش های بسیاری در زمینه های قانونی، حقوقی، امنیت و اعتماد عمومی برایشان وجود دارد و امکان به بهره برداری رسیدن آنها وجود ندارد. از طرفی استفاده کلان از این خودروها موجب نگرانی های دیگری نیز می شود از جمله تاثیر بر ناوگان حمل و نقل کشورها و از بین رفتن مشاغل خرد مثل تاکسی رانی و محدود شدن درامد این بخش به کمپانی های سازنده ماشین های هوشمند و سایر مسائل موثر بر اقتصاد کلان کشورها.
در مجموع علاوه بر اینکه به لحاظ فنی این خودروها هنوز نیاز به پیشرفت و آزمون و خطا دارند، درمورد سیاست گذاری های کلان این بخش تصمیم گیری شود.