فیلم صحنه آهسته، واژه‌ی اسلوموشن (Slow Motion یا حرکت آهسته) به معنی فیلم‌برداری با سرعت بالاتر از معمول و سپس کندتر کردن پخش فیلم است تا پدیده‌های سریع، به آرامی بازپخش شوند.

در ادامه با ویدیوهای اسلوموشن بیشتر آشنا می‌شویم.

آینده‌ی گوشی‌ها و دوربین‌ها با پیشرفت ویدیوهای اسلوموشن همراه است

اسلوموشن ممکن است به صورت مخفف Slow-Mo هم نوشته شود و یکی از قابلیت‌های جدید در دوربین‌های گوشی است که با گوشی آیفون 5S مطرح شد. سرعت فیلم‌برداری عادی در گوشی‌های مختلف، 24 یا 30 فریم بر ثانیه است. منظور این است که در یک ثانیه، 30 یا 24 فریم ذخیره می‌شود. اگر بخواهیم کیفیت فیلم بیشتر باشد و فریم‌های بیشتری در هر ثانیه ذخیره شود هم معمولاً سرعت 60 فریم بر ثانیه‌ای قابل استفاده خواهد بود.

فریم در عکاسی و بازی‌ها به چه معنی است؟

هر فریم یک تصویر است و از نمایش پشت سر هم فریم‌ها، فیلم متحرک ساخته می‌شود و به نظر می‌رسد که تصویر پویاست و واقعاً حرکت می‌کند. کمترین سرعت برای طبیعی به نظر رسیدن تصویر 24 فریم بر ثانیه است. به سرعت پخش فریم‌ها، فریم‌ریت (Frame Rate) گفته می‌شود که ترجمه‌ی آن نرخ فریم، سرعت فریم یا گاهی سرعت ویدیو است.

معمولاً با دو برابر شدن سرعت فیلم‌برداری، رزولوشن محدودتر می‌شود. مثلاً اگر دوربینی بتواند با رزولوشن 1080p (به معنی 1920 در 1080 پیکسل) فیلم‌برداری کند و در این حالت حداکثر سرعت آن 30 فریم بر ثانیه باشد، آپشن دیگری مثل رزولوشن 720p و سرعت 60 فریم بر ثانیه هم داریم. گوشی‌های امسال هم معمولاً می‌توانند 4K با سرعت 30 فریم بر ثانیه و نیز 1080p با سرعت 60 فریم بر ثانیه را ارایه کنند. ولیکن رزولوشن 720p با سرعت 120 فریم بر ثانیه، در تعداد کمی پشتیبانی می‌شود.

آیفون 6 و آیفون 6 پلاس می‌توانند با سرعت 240 فریم بر ثانیه هم فیلم‌برداری کنند که اگر بر عدد 30 که سرعت طبیعی ویدیوهاست مقایسه کنیم، متوجه می‌شویم که پدیده‌ها 8 برابر کندتر خواهد شد.

چگونه فیلم کند می‌شود؟

وقتی با سرعت 240 فریم بر ثانیه فیلم‌برداری کنیم و به صورت یک ویدیوی معمولی با سرعت 24 فریم بر ثانیه آن را پخش کنیم، نتیجه این است که حرکات 10 برابر کندتر بازپخش می‌شوند. در واقع فریم‌ها مثل ویدیوی عادی پشت سر هم قرار می‌گیرند اما موقیعت زمانی هر فریم، مطابق با واقعیت نیست بلکه سریع‌تر پیش می‌رود. به عبارت ساده‌تر فریم 24 که باید در موقعیت 0.1 ثانیه‌ای قرار بگیرد، در موقعیت 1 ثانیه‌ای قرار می‌گیرد. فریم 240 که در دنیای واقعی 1 ثانیه پس از شروع ویدیو تهیه شده، باید در موقعیت 10 ثانیه‌ای قرار بگیرد.

تفاوت ویدیوهای معمولی که با سرعت بالا تهیه شده‌اند اما زمان‌بندی عادی دارند با اسلوموشن در همین نکته است: موقعیت زمانی فریم‌ها.

مکانیزم بسیار ساده‌ای است اما موضوع فقط ذخیره کردن فریم‌ها با سرعت بالاتر نیست، بلکه سرعت شاتر و میزان مات بودن تک‌تک فریم‌ها هم مطرح است.

ارتباط سرعت شاتر و میزان نور با فیلم‌برداری اسلوموشن

امروز مقاله‌ای در مورد سرعت شاتر نوشتم و علت مات شدن تصویر را توضیح دادم. اگر بنا باشد که نور فقط در یک چشم بر هم زدنی، به حسگر برسد، تصویر کاملاً واضح و البته با حسگرهای موجود، تاریک می‌شود. وضوح بیش از حد همیشه هم خوب نیست و در مورد اسلوموشن، گاهی بهتر است تصویر مات باشد.

در بازی‌ها هم احتمالاً آپشنی به اسم Motion Blur یا ماتی حرکتی را دیده‌اید، آپشنی که باعث می‌شود چرخاندن سریع دوربین با مات شدن محیط همراه شود و به حالت واقعی قرابت بیشتری داشته باشد.

یک قاعده‌ی کلی این است که سرعت شاتر دو برابر سرعت ویدیو باشد. مثلاً اگر ویدیو با سرعت 24 فریم بر ثانیه تهیه می‌شود، زمان شاتر 1/48 ثانیه مناسب است.

در دوربین DSLR معمولاً همه نوع تنظیماتی در اختیار شماست اما در دوربین‌های بسیار ساده، چنین آپشنی وجود ندارد. در دوربین‌های سینمایی هم معمولاً زاویه‌ی شاتر کاربرد دارد. فیلم‌بردار با استفاده از زاویه‌ی 180 درجه، به دوربین می‌گوید که سرعت را به شکل بهینه انتخاب کند و اگر به تنظیم دستی نیاز داشته باشد، زاویه‌ی دیگری را انتخاب می‌کند.

در DSLRها می‌توان زمان یا سرعت شاتر را دقیقاً تنظیم کرد.

مشکل دیگری که زمان شاتر کوتاه‌مدت ایجاد می‌کند، عبور نور کمتر است، چیزی که به تاریک شدن تصویر نهایی می‌انجامد و لذا برای حل مشکل از افزایش ISO یا همان حساسیت نورسنجی استفاده می‌شود. اما در صورت افزایش ISO هم نویز بیشتر می‌شود. راه دیگر افزایش قطر دیافراگم است. گشادگی نسبی دیافراگم هم روی عمق میدان اثر می‌گذارد و البته در دوربین گوشی‌های هوشمند، قطر دیافراگم ثابت است!

سرعت شاتر زیاد مثل 1/2000 به نورپردازی خوب نیاز دارد.

بنابراین حالا می‌توان گفت که چرا ویدیوی اسلوموشن به راحتی آب خوردن تهیه نمی‌شود. اسلوموشن علاوه بر سرعت فیلم‌برداری بیشتر، به تنظیم سرعت شاتر، ISO و گشادگی نسبی دیافراگم هم نیاز دارد.

در یک کلام می‌توان گفت که اسلوموشن یعنی فیلم‌برداری با سرعت بیشتر و با در نظر گرفتن مثلث عکاسی.

اسلوموشن مصنوعی یا نرم‌افزاری و اشکالات آن

اسلوموشون را می‌توان در نرم‌افزارهای ویرایش ویدیو هم پیاده‌سازی کرد. کافی است هر یک از فریم‌های یک ویدیوی 24 فریم بر ثانیه‌ای، یک بار تکرار شوند و زمان ویدیو به دو برابر افزایش پیدا کند. نتیجه چیست؟

ویدیوی اسلوموشون با سرعت 48 فریم بر ثانیه.

اما این ویدیو یک اشکال ساده دارد، تکرار فریم‌ها. چیزی شبیه مایکرواستاترینگ در بازی‌های ویدیویی که به کمک تکنولوژی‌های جدیدی مثل G-Sync و فری‌سینک، حل شده است.

تبدیل فریم‌ریت 24 به 60 برای نمایش در پنل 60 هرتزی

لذا به قدم بعدی می‌رسیم، میان‌یابی. دو فریم ترکیب می‌شوند و یک فریم میانی را تشکیل می‌دهند. نرم‌افزاری مثل Adobe After Effect این کار را انجام می‌دهد و نتیجه این است که حرکت سوژه به شکل ناگهانی از نقطه‌ی A به C به حرکت از A به B و سپس از B به C تبدیل می‌شود. در این صورت روانی بیشتری در اسلوموشن مصنوعی به چشم می‌خورد.

اما باز هم مشکل کاملاً حل نشده است، برخی اطلاعات بصری را نمی‌توان صرفاً با میان‌یابی ایجاد کرد. مثلاً برخورد یک برخورد سریع را در نظر بگیرید، پیش‌بینی حرکت سریع ذرات با میان‌یابی، نتیجه‌ی دقیقی نخواهد داشت:

تبدیل فریم‌ریت با میان‌یابی و ایجاد فریم میانی

حال آنکه ویدیوی اسلوموشون حقیقی شبیه تصویر زیر است، شفاف و دقیق:

اسلوموشن واقعی با جزئیات خیره‌کننده

اسلوموشن مصنوعی بیشتر در مواردی کاربرد دارد که بخواهیم ویدیویی با سرعت بسیار پایین تهیه کنیم و دقت هم حرف اول را نمی‌زند.